Stanowiące integralną część encyklopedii internetowej Polski Petersburg hasła osobowe i tematyczne, mapa z „polskimi” adresami w Petersburgu oraz teksty pokonferencyjne i zbiór esejów, są ciekawymi materiałami dydaktycznymi, a pokazanie możliwości ich wykorzystania w szkole wskazuje na holistyczne podejście twórców tego przedsięwzięcia do edukacji. Encyklopedia korzysta z narzędzi charakterystycznych dla edukacji zarówno formalnej, jak i pozaformalnej.

Tak szerokie spektrum oddziaływania kształtuje kompetencje twarde i miękkie ucznia poprzez wdrażanie go w tajniki wiedzy, umożliwianie samodzielnej, twórczej pracy i zachęcanie do obcowania z dziełem sztuki, materiałem źródłowym oraz przestrzenią miasta. Holistyczne podejście powoduje, że uczeń skupia się na zrozumieniu świata, zachodzących w nim zmian oraz otaczającego go dziedzictwa kulturowego. Aby w pełni wykorzystać przygotowany materiał, należy sięgnąć po twórcze i aktywne metody nauczania.

Polski Petersburg to projekt, który ma na celu poruszając zagadnienie wieloetniczności i wielokulturowości metropolii nad Newą, przywrócić pamięć o polskiej społeczności w dawnej stolicy Rosji. Może być z powodzeniem wykorzystywany w nauczaniu przedmiotów z zakresu nauk społeczno-humanistycznych: historii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, wiedzy o kulturze i jej dziedzictwie, historii sztuki i plastyki, historii muzyki i muzyki. Z zebranego w ramach projektu bogatego materiału nauczyciele mogą czerpać treści do swoich lekcji, podczas których uczniowie będą kształtować myślenie czasoprzestrzenne, wskazywać związki przyczynowo-skutkowe, wzajemne oddziaływanie, inspirowanie i przenikanie się szeroko pojętej kultury, nauczą się analizować i łączyć fakty, umiejętnie stawiać tezy, zadawać pytania i szukać na nie odpowiedzi oraz wyciągać wnioski.

Zadaniem poniższych dziesięciu scenariuszy jest realizacja wszystkich wskazanych wyżej celów, a ponadto przekazywanie wiedzy i podnoszenie kompetencji twardych i miękkich ucznia. Scenariusze łączą metody nauczania tradycyjnego z nowatorskim, tj. metody podające z problemowymi, aktywizującymi i eksponującymi. Stawiają na umiejętność wykorzystania teorii w praktyce, np. w analizowaniu relacji między sytuacją geopolityczno-społeczną a życiem człowieka i tworzoną przez niego sztuką. Z tego powodu położono w nich akcent na samodzielną pracę uczniów, a rola nauczyciela sprowadza się do bycia przewodnikiem po świecie wiedzy i wskazywania prawidłowych sposobów wykorzystania materiałów.

Istotnym celem scenariuszy jest ukazanie edukacyjnego waloru Internetu. Wszak jedną z ważnych kształtowanych w szkole kompetencji miękkich jest sprawne posługiwanie się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi oraz wyszukiwanie, porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł z zastosowaniem tychże technologii. Warto pokazywać uczniom, że Internet powinien służyć przede wszystkim do zdobywania wiedzy i jest narzędziem umożliwiającym szybkie przeglądanie wielu baz danych. W większości scenariuszy przewidziano więc pracę online, podczas której uczniowie mają odnaleźć konkretną informację. Ważne jest, aby nauczyciel uczulił podopiecznych na to, aby wyszukiwali informacje w encyklopedii Polski Petersburg, nie tylko wpisując hasło z wyszukiwarce na głównej stronie, lecz także poprzez zakładkę „Indeksy”, która umożliwia tematyczne, osobowe i adresowe przeglądanie danych.

Warto podkreślić, że scenariusze zostały opracowane w sytuacji, gdy prace nad encyklopedią nadal trwają. Wciąż pojawiają się nowe hasła, dodawane są różnego rodzaju materiały. Status work in progress będzie towarzyszył encyklopedii jeszcze przez jakiś czas, dlatego w scenariuszach skupiono się na możliwościach wykorzystania tematu, zawartości tematycznej oraz korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnej. Podawane hasła to jedynie sugestie, wybór kilku spośród istniejących. Przed przystąpieniem do pracy nauczyciel sam powinien przejrzeć hasła i wybrać te, które są, jego zdaniem, dla ucznia istotne. Nauczyciel powinien też zwrócić uczniowi uwagę, iż posługując się wyszukiwarką samodzielnie powinien przeglądnąć nie tylko to hasło, które pokazuje się w niej jako pierwsze, ale także pozostałe, gdyż może ono być tylko daleko skojarzone z podstawowym hasłem opisującym interesującą ucznia osobę czy temat.

Eseje i teksty pokonferencyjne wykorzystane w scenariuszach są udostępnione w zakładce „Biblioteka”. Możliwe jest pobranie ich w wersji pdf. Ponadto znajdują się tam materiały, z których mogą korzystać nauczyciele, przygotowując się do lekcji.

Kinga Anna Gajda