Кутузова наб., nr 2 [Kutuzowa nab. nr 2] (dawniej Французская наб. [Francuzskaja nab.])

Ogród Letni [Летний сад], najstarszy park Petersburga, założony wiosną 1704 r. przy letniej, drewnianej jeszcze rezydencji cara, według zamysłu Piotra I (1672–1725), który sam naszkicował jego plan. Początkowo jego realizacją zajął się ogrodnik Iwan Matwiejew (Ugrjumow) (zm. 1707). Od roku 1709 jego dalszą aranżacją zajmował się urodzony w Narwie Joahnn Jftmann (zm. 1740), który przepracował w parku ponad 20 lat. Ogrodnikami, którzy wspierali go w realizacji tego działania byli w latach 1712–1726 Holendrzy Leonard van Garnifelt i Jan Roosen oraz Francuz Denis Broquette (zm. 1734). Jest to arcydzieło architektury ogrodowo-parkowej o powierzchni ok. 12 ha, usytuowane pomiędzy rzekami Mojką i Fontanką oraz Kanałem Łabędzim. Ogród Letni stanowił efekt pracy m.in. francuskiego architekta i projektanta ogrodów Jeana-Baptiste’a Alexandre’a Le Blonda (1679–1719), który od roku 1716 był głównym architektem miejskim budującego się dopiero Petersburga. Z czasem powstało tu pod kierunkiem wielu wybitnych projektantów ogrodów regularne założenie ogrodowe w stylu baroku holenderskiego, z alejami przystrzyżonych drzew, pawilonami, oranżeriami, fontannami, kamiennymi statuami i popiersiami.

Znajdująca się tu letnia rezydencja cara zyskała ok. 1713 r. formę niewielkiego piętrowego murowanego pałacyku pod okiem wybitnego włoskiego architekta Domenica Trezziniego (ok. 1670–1734), który był oficjalnym architektem Petersburga. Przez cały XVIII w. i 1. poł. XIX w. Ogród Letni stale modyfikowano zgodnie z aktualnymi trendami sztuki ogrodowej, wzbogacając go o kolejne elementy dekoracyjne. Od XIX w. stał się ogólnodostępnym parkiem. W roku 1855 stanął tu m.in. pomnik wybitnego bajkopisarza Iwana A. Kryłowa (1769–1844) autorstwa rzeźbiarza Petra Clodta (1805–1867). Obecnie (od roku 2004) ogród stanowi jedną z filii Państwowego Muzeum Rosyjskiego [Государственный Русский музей]. W latach 2011–2012 poddano go gruntownej i niezwykle kosztownej renowacji, obejmującej nie tylko znajdujące się na jego terenie zabytkowe budynki i elementy architektury ogrodowej, ale również drzewostan (ok. 3 tys. drzew i 22 tys. krzewów), który w znacznej części odtworzono, opierając się na pierwotnie posadzonych gatunkach.

Według koncepcji Piotra I ogród miały dekorować antyczne rzeźby, podzielone na cztery grupy tematyczne. W celu realizacji tego planu wysłał do Włoch swoich agentów, którzy skupowali tam zarówno antyczne, jak i współczesne dzieła, z których część wykonano na zamówienie, głównie w Wenecji. Do 1725 r. w ogrodzie stanęło ok. 100 marmurowych rzeźb całopostaciowych i popiersi. Około 1736 r. było ich już ponad 200, co stanowiło największą w Rosji tego typu kolekcję. Część z nich jednak pochodziła także z innych źródeł. Wśród sprowadzonych nad Newę XVII-wiecznych rzeźb znalazły się też popiersia króla Jana III Sobieskiego (1629–1696) i jego żony Marii Kazimiery d’Arquien (1641–1716), zwanej Marysińką. Wykonano je w warsztatach holenderskich, a pochodziły z królewskiej rezydencji Jana III Sobieskiego w Wilanowie pod Warszawą, skąd zostały wywiezione w trakcie III wojny północnej (1700–1721) na życzenie zwycięskiego wówczas cara. Do ogrodu trafiły zapewne w latach 1707–1709. Wykonane z białego marmuru karraryjskiego popiersia królewskiej pary, nie najlepiej znoszące surowy petersburski klimat, zostały w 1900 r. częściowo odrestaurowane przez pracującego w Petersburgu polskiego malarza, rzeźbiarza i konserwatora zabytków Aleksandra Borawskiego (1861–1942). W opublikowanym w 1903 r. w dodatku „Życie i Sztuka” do petersburskiego tygodnika „Kraj” artykule pt. Petersburska Marysieńka Borawski pisał m.in.: „W r. 1891 naliczyłem ich [rzeźb w Ogrodzie Letnim] 99, obecnie jest tylko 82. Jedna z brakujących 17 dostała się do Ermitażu, inne usunięto do składu, znajdującego się w tymże ogrodzie, zbyt już bowiem uległy wpływowi petersburskiego klimatu. […] Stan wszystkich tych figur jest smutny. […] te dwa biusty, według p. Somowa [Andriej I. Somow (1830 1909), od roku 1886 starszy kustosz Galerii Obrazów w Ermitażu], konserwatora obrazów Ermitażu, pochodzą z tarasu zamku królewskiego w Warszawie. ” (nr 31 z 1/14 sierpnia, s. 5).
W parku eksponowane były kopie obu popiersi, podobnie jak to się stało w przypadku pozostałych zachowanych rzeźb sprowadzonych przez Piotra I, których oryginały trafiły do Muzeum Rosyjskiego. Jednak kilka lat temu kopie obu popiersi Jana III i Marysieńki zostały usunięte z Ogrodu Letniego i nie są tam już eksponowane.