Iskusstw pł. nr 4
Искусств пл., nr 4
Narożny budynek przy dawnym pl. Michajłowskim znany jako Dom Wielhorskich powstał w latach 1830-32 dla przedsiębiorcy tytoniowego Żukowa według projektu włoskiego architekta Carla Rossiego. Fot. z r. 2013. © MCK (fot. S. Yonov).
27.09.2016
Dom Wielhorskich [Дом Виельгорских]. Narożny budynek przy dawnym pl. Michajłowskim powstał w latach 1830–1832 dla przedsiębiorcy tytoniowego Żukowa według projektu włoskiego architekta Carla Rossiego (1775–1849), który był autorem aranżacji całego placu (zaprojektował większość fasad znajdujących się przy nim budynków). Pracami budowlanymi na posesji pod nr. 4 kierował architekt Andriej M. Bołotow (1801–1854).
W połowie XIX w. dobudowano do domu Wielhorskich oficyny. Po raz ostatni został przebudowany w latach 40. XX w. przez architekta A. A. Kiedrinskiego, który m.in. scalił jego fasadę z sąsiednią kamienicą Żerbina (nr 2). Od roku 1993 w części domu funkcjonuje Rosyjskie Gimnazjum przy Państwowym Muzeum Rosyjskim [Российская гимназия при Государственном Русском музее].
Od września 1844 r. właścicielami domu pod nr. 4 byli znani muzycy i mecenasi – bracia Michał (1788–1856) oraz Mateusz (1794–1866) Wielhorscy, synowie senatora Imperium Rosyjskiego hr. Jerzego Wincentego (ok. 1753–1809). Michał, rosyjski działacz państwowy, muzyk, kompozytor, mecenas sztuki, zamieszkał tu z żoną, córką kurlandzkiego ks. Carla Ernesta Birona (1728–1801) – Katarzyną (1793-1813), która zmarła zaraz po urodzeniu córki Marii (ur. 1813). Z kolei Mateusz, wirtuoz wiolonczeli i mecenas, który z trudem nawiązywał znajomości i nie założył rodziny, mieszkał tu sam. Zgromadził za to w swym mieszkaniu cenną kolekcję instrumentów smyczkowych, w tym wiolonczelę Stradivariusa, którą zapisał w testamencie rektorowi petersburskiego Konserwatorium Karolowi J. Dawydowowi (1838–1889). Zanim Wielhorscy stali się właścicielami domu pod nr. 4, mieszkali najpierw na nab. rzeki Mojki 84 (na przełomie lat 20. i 30. XIX w.), a następnie w domach przy pl. Michajłowskim (obecnym pl. Sztuk [Искусств]) kolejno pod nr. 3 (w latach 1833–1837) i pod nr. 5 (w latach 1833–1844).
Dom Wielhorskich, w którym działał też przez jakiś czas popularny salon damy dworu caryc Marii Fiodorowny (1759–1828) i Aleksandry Fiorodowny (1798–1860) – Aleksandry O. Smirnowej (1809–1872), szybko stał się ważnym centrum życia muzycznego i kulturalnego stolicy Imperium. W salonie, którego duszą był towarzyski Michał, bywali hr. Maksymilian Fredro (1820-1870), urzędnik Sekretariatu Stanu Królestwa Polskiego w Petersburgu, pisarz Fiodor M. Dostojewski (1821-1881), malarz Karł P. Briułłow (1799–1852), czy krytyk muzyczny Aleksander N. Sierow (1820–1871). Udzielali się towarzysko znani muzycy i artyści, zarówno rosyjscy, jak i zagraniczni, w tym: Michaił I. Glinka (1804–1857), Robert Schumann (1810–1856) i Hector Berlioz (1803–1869). Występowali m.in. Ferenc Liszt (1811–1886) oraz skrzypek i kompozytor Henryk Wieniawski (1835-1880). Michał przyjaźnił się też z częstym gościem salonu poetą Fiodorem I. Tiutczewem (1803–1873). W 1872 r. jego córki sprzedały dom przy pl. Michajłowskim, a miejsce sławnego salonu zajęła cukiernia Koczkurowa, która stała się miejscem spotkań wszelkiej maści rewolucjonistów. Niedaleko, przy ul. Italianskiej 15, działał salon muzyczny zmarłej w 1831 r. pianistki i kompozytorki Marii Szymanowskiej (1789–1831).
W połowie XIX w. dobudowano do domu Wielhorskich oficyny. Po raz ostatni został przebudowany w latach 40. XX w. przez architekta A. A. Kiedrinskiego, który m.in. scalił jego fasadę z sąsiednią kamienicą Żerbina (nr 2). Od roku 1993 w części domu funkcjonuje Rosyjskie Gimnazjum przy Państwowym Muzeum Rosyjskim [Российская гимназия при Государственном Русском музее].
Od września 1844 r. właścicielami domu pod nr. 4 byli znani muzycy i mecenasi – bracia Michał (1788–1856) oraz Mateusz (1794–1866) Wielhorscy, synowie senatora Imperium Rosyjskiego hr. Jerzego Wincentego (ok. 1753–1809). Michał, rosyjski działacz państwowy, muzyk, kompozytor, mecenas sztuki, zamieszkał tu z żoną, córką kurlandzkiego ks. Carla Ernesta Birona (1728–1801) – Katarzyną (1793-1813), która zmarła zaraz po urodzeniu córki Marii (ur. 1813). Z kolei Mateusz, wirtuoz wiolonczeli i mecenas, który z trudem nawiązywał znajomości i nie założył rodziny, mieszkał tu sam. Zgromadził za to w swym mieszkaniu cenną kolekcję instrumentów smyczkowych, w tym wiolonczelę Stradivariusa, którą zapisał w testamencie rektorowi petersburskiego Konserwatorium Karolowi J. Dawydowowi (1838–1889). Zanim Wielhorscy stali się właścicielami domu pod nr. 4, mieszkali najpierw na nab. rzeki Mojki 84 (na przełomie lat 20. i 30. XIX w.), a następnie w domach przy pl. Michajłowskim (obecnym pl. Sztuk [Искусств]) kolejno pod nr. 3 (w latach 1833–1837) i pod nr. 5 (w latach 1833–1844).
Dom Wielhorskich, w którym działał też przez jakiś czas popularny salon damy dworu caryc Marii Fiodorowny (1759–1828) i Aleksandry Fiorodowny (1798–1860) – Aleksandry O. Smirnowej (1809–1872), szybko stał się ważnym centrum życia muzycznego i kulturalnego stolicy Imperium. W salonie, którego duszą był towarzyski Michał, bywali hr. Maksymilian Fredro (1820-1870), urzędnik Sekretariatu Stanu Królestwa Polskiego w Petersburgu, pisarz Fiodor M. Dostojewski (1821-1881), malarz Karł P. Briułłow (1799–1852), czy krytyk muzyczny Aleksander N. Sierow (1820–1871). Udzielali się towarzysko znani muzycy i artyści, zarówno rosyjscy, jak i zagraniczni, w tym: Michaił I. Glinka (1804–1857), Robert Schumann (1810–1856) i Hector Berlioz (1803–1869). Występowali m.in. Ferenc Liszt (1811–1886) oraz skrzypek i kompozytor Henryk Wieniawski (1835-1880). Michał przyjaźnił się też z częstym gościem salonu poetą Fiodorem I. Tiutczewem (1803–1873). W 1872 r. jego córki sprzedały dom przy pl. Michajłowskim, a miejsce sławnego salonu zajęła cukiernia Koczkurowa, która stała się miejscem spotkań wszelkiej maści rewolucjonistów. Niedaleko, przy ul. Italianskiej 15, działał salon muzyczny zmarłej w 1831 r. pianistki i kompozytorki Marii Szymanowskiej (1789–1831).
Materiały związane z hasłem
ostatnio dodane
Hasła:
Kochański Paweł
Polacy w Zakładach Putiłowskich (1868–1937)
Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Petersburgu / Piotrogrodzie
Niżyńska Bronisława
Więckowski Aleksander Józef
Słonimski Siergiej
Czarnomska Izabella
Walentynowiczówna Wanda
Skąpski Franciszek Salezy
Słonimski Ludwik
Walentynowicz Marian
Krajowski-Kukiel Feliks
Walentynowicz Rafał Antoni Władysław
Ogiński Ignacy
Szemioth Piotr
Szemioth Stanisław
Szemioth Włodzimierz
Szemioth Aleksander Edward
Żukowska Jadwiga Aniela Tekla
Liniewicz Leon
Filipkowski Stefan Julian
Rawicz-Szczerbo Władysław
Rzymskokatolickie parafie i kaplice Petersburga/Piotrogrodu oraz dekanatu petersburskiego
Mickiewicz Stefan
Kakowski Aleksander
Spasowicz Włodzimierz
Parafia i kościół św. Stanisława w Petersburgu
Żenkiewicz Józef
„Promień Poranny” / „Promień”
Dąbrowski Jarosław
Klub Robotniczy „Promień”
Polska Szkoła Przygotowawcza i Pierwsze Polskie Gimnazjum Żeńskie Stanisławy Ćwierdzińskiej
Barchwic Maria Ludwika
Petersburskie edycje utworów Adama Mickiewicza
Barchwic (Barchwitz) Jan Stanisław
Łukaszewicz Dominik
Szkiłłądź (Szkiłądź) w zakonie Jakub
Jocher Adam Teofil
Biblioteka:
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół Polski” w Petersburgu
Ferdynand Ruszczyc w Petersburgu
Teatr Polski i Polskie Studio Teatralne
Polonica Petropolitana
Piotrogrodzkie inicjatywy charytatywno-oświatowe fundatora KUL Karola Jaroszyńskiego (Prezentacja)
Życie Teatralne Wielonarodowego Piotrogrodu-Leningradu w latach 1917-1941
Inwentarz rękopisów Biblioteki Załuskich w Cesarskiej Bibliotece Publicznej