Gribojedowa kan. nab. nr 2 A
Грибоедова кан. наб., nr 2 A
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego, popularnie Zbawiciel na Krwi wzniesiona w miejscu zamachu na cara Aleksandra II z dn. 1 (13) marca 1881 r. Fot. z 2012 r. © MCK (fot. B. Nykiel).
20.07.2017
Грибоедова кан. наб., nr 2 A [Gribojedowa kan. nab. nr 2 A] (dawniej Екатерининский кан. [Jekatierininskij kan.])
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego [Собор Воскресения Христова], popularnie Zbawiciel na Krwi [Спас на Крови].
1/13 marca 1881 r. na ulicy u wylotu ul. Inżynieryjnej w pobliżu kanału Gribojedowa członkowie terrorystycznej Narodnej Woli rzucili bombę w karetę Aleksandra II (ur. 1818), która jednak go nie tknęła. Dotkliwe zraniony został dopiero drugą bombą rzuconą przez związanego z Narodną Wolą do roku 1879 byłego studenta Wydziału Mechanicznego Instytutu Technologicznego Ignacego Hryniewieckiego (1856–1881). Tego samego dnia car zmarł po przewiezieniu do Pałacu Zimowego, zamachowiec zaś w więzieniu z upływu krwi. W miejscu, gdzie dokonano zamachu, wiosną 1883 r. stanęła drewniana kapliczka. Wkrótce Aleksander III (1845–1894) rozpisał konkurs na świątynię-pomnik ku czci ojca. Zwyciężył projekt autorstwa architekta Alfreda A. Parlanda (1842–1919) i archimandryty Ignatija [Iwana W. Małyszewa] (1811–1897).
Finansowana głównie z kasy państwowej kosztowna budowa soboru (ok. 4,6 mln rubli) trwała ponad ćwierć wieku i została ukończona w 1907 r. (poświęcona 19 sierpnia tegoż roku) już za panowania Mikołaja II (1868–1918). Powstała bajecznie kolorowa asymetryczna bryła o powierzchni 1642 m² z cebulastymi krytymi emalią i złotem kopułami, kokosznikami i wielobarwnymi mozaikami, nawiązująca stylistycznie do moskiewskiego soboru Wasilija Błogosławionego na pl. Czerwonym. W jej fasadę wmurowano 20 granitowych tablic sławiących rządy Aleksandra II. Jedna z płyt, nosząca ślady ostrzału z czasów blokady Leningradu, jest pamiątką objęcia przez niego 19 lutego 1855 r. tronów rosyjskiego, polskiego i fińskiego. Dzwonnicę pokrywają m.in. herby 144 guberni i miast imperium, wśród nich jest widoczny biały orzeł symbolizujący Królestwo Polskie. Wewnątrz cerkwi mogącej pomieścić do 1,6 tys. osób, jaspisowy baldachim przykrywa miejsce noszące ślady carskiej krwi. Ściany, stropy, kolumny oraz marmurowy ikonostas pokrywa 7 tys. m² mozaik z 20 rodzajów minerałów. Wykonano je według projektów wybitnych artystów, m.in. malarza i architekta Wiktora M. Wasniecowa (1848–1926) i malarza Michaiła W. Niestierowa (1862–1942), a przedstawiają sceny z Nowego Testamentu oraz świętych.
W 1923 r. świątynia zyskała status soboru katedralnego, a w 1930 r. została zamknięta. W 1928 r. podjęto decyzję o jej rozbiórce, która miała nastąpić w 1941 r. Podczas blokady Leningradu (1941–1944) w opuszczonym wnętrzu urządzono kostnicę, a po wojnie skład dekoracji teatralnych. W 1971 r. zrujnowaną budowlę przekazano muzeum „Sobór Issakijewski”. Poddana gruntownej renowacji otwarta została dla publiczności 19 sierpnia 1997 r., a pierwszą liturgię odprawiono w niej w 2004 r. Obecnie jest obiektem muzealnym, jedną z turystycznych ikon Petersburga.
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego [Собор Воскресения Христова], popularnie Zbawiciel na Krwi [Спас на Крови].
1/13 marca 1881 r. na ulicy u wylotu ul. Inżynieryjnej w pobliżu kanału Gribojedowa członkowie terrorystycznej Narodnej Woli rzucili bombę w karetę Aleksandra II (ur. 1818), która jednak go nie tknęła. Dotkliwe zraniony został dopiero drugą bombą rzuconą przez związanego z Narodną Wolą do roku 1879 byłego studenta Wydziału Mechanicznego Instytutu Technologicznego Ignacego Hryniewieckiego (1856–1881). Tego samego dnia car zmarł po przewiezieniu do Pałacu Zimowego, zamachowiec zaś w więzieniu z upływu krwi. W miejscu, gdzie dokonano zamachu, wiosną 1883 r. stanęła drewniana kapliczka. Wkrótce Aleksander III (1845–1894) rozpisał konkurs na świątynię-pomnik ku czci ojca. Zwyciężył projekt autorstwa architekta Alfreda A. Parlanda (1842–1919) i archimandryty Ignatija [Iwana W. Małyszewa] (1811–1897).
Finansowana głównie z kasy państwowej kosztowna budowa soboru (ok. 4,6 mln rubli) trwała ponad ćwierć wieku i została ukończona w 1907 r. (poświęcona 19 sierpnia tegoż roku) już za panowania Mikołaja II (1868–1918). Powstała bajecznie kolorowa asymetryczna bryła o powierzchni 1642 m² z cebulastymi krytymi emalią i złotem kopułami, kokosznikami i wielobarwnymi mozaikami, nawiązująca stylistycznie do moskiewskiego soboru Wasilija Błogosławionego na pl. Czerwonym. W jej fasadę wmurowano 20 granitowych tablic sławiących rządy Aleksandra II. Jedna z płyt, nosząca ślady ostrzału z czasów blokady Leningradu, jest pamiątką objęcia przez niego 19 lutego 1855 r. tronów rosyjskiego, polskiego i fińskiego. Dzwonnicę pokrywają m.in. herby 144 guberni i miast imperium, wśród nich jest widoczny biały orzeł symbolizujący Królestwo Polskie. Wewnątrz cerkwi mogącej pomieścić do 1,6 tys. osób, jaspisowy baldachim przykrywa miejsce noszące ślady carskiej krwi. Ściany, stropy, kolumny oraz marmurowy ikonostas pokrywa 7 tys. m² mozaik z 20 rodzajów minerałów. Wykonano je według projektów wybitnych artystów, m.in. malarza i architekta Wiktora M. Wasniecowa (1848–1926) i malarza Michaiła W. Niestierowa (1862–1942), a przedstawiają sceny z Nowego Testamentu oraz świętych.
W 1923 r. świątynia zyskała status soboru katedralnego, a w 1930 r. została zamknięta. W 1928 r. podjęto decyzję o jej rozbiórce, która miała nastąpić w 1941 r. Podczas blokady Leningradu (1941–1944) w opuszczonym wnętrzu urządzono kostnicę, a po wojnie skład dekoracji teatralnych. W 1971 r. zrujnowaną budowlę przekazano muzeum „Sobór Issakijewski”. Poddana gruntownej renowacji otwarta została dla publiczności 19 sierpnia 1997 r., a pierwszą liturgię odprawiono w niej w 2004 r. Obecnie jest obiektem muzealnym, jedną z turystycznych ikon Petersburga.
Materiały związane z hasłem
Indeks adresowy:
Gribojedowa kan. nab. nr 2 A
ostatnio dodane
Hasła:
Kochański Paweł
Polacy w Zakładach Putiłowskich (1868–1937)
Związek Młodzieży Polskiej „Zet” w Petersburgu / Piotrogrodzie
Niżyńska Bronisława
Więckowski Aleksander Józef
Słonimski Siergiej
Czarnomska Izabella
Walentynowiczówna Wanda
Skąpski Franciszek Salezy
Słonimski Ludwik
Walentynowicz Marian
Krajowski-Kukiel Feliks
Walentynowicz Rafał Antoni Władysław
Ogiński Ignacy
Szemioth Piotr
Szemioth Stanisław
Szemioth Włodzimierz
Szemioth Aleksander Edward
Żukowska Jadwiga Aniela Tekla
Liniewicz Leon
Filipkowski Stefan Julian
Rawicz-Szczerbo Władysław
Rzymskokatolickie parafie i kaplice Petersburga/Piotrogrodu oraz dekanatu petersburskiego
Mickiewicz Stefan
Kakowski Aleksander
Spasowicz Włodzimierz
Parafia i kościół św. Stanisława w Petersburgu
Żenkiewicz Józef
„Promień Poranny” / „Promień”
Dąbrowski Jarosław
Klub Robotniczy „Promień”
Polska Szkoła Przygotowawcza i Pierwsze Polskie Gimnazjum Żeńskie Stanisławy Ćwierdzińskiej
Barchwic Maria Ludwika
Petersburskie edycje utworów Adama Mickiewicza
Barchwic (Barchwitz) Jan Stanisław
Łukaszewicz Dominik
Szkiłłądź (Szkiłądź) w zakonie Jakub
Jocher Adam Teofil
Biblioteka:
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół Polski” w Petersburgu
Ferdynand Ruszczyc w Petersburgu
Teatr Polski i Polskie Studio Teatralne
Polonica Petropolitana
Piotrogrodzkie inicjatywy charytatywno-oświatowe fundatora KUL Karola Jaroszyńskiego (Prezentacja)
Życie Teatralne Wielonarodowego Piotrogrodu-Leningradu w latach 1917-1941
Inwentarz rękopisów Biblioteki Załuskich w Cesarskiej Bibliotece Publicznej