1-я линия В. О., nr 52 [1-ja linija W. O., nr 52]

Rzymskokatolicka Akademia Duchowna [Римско-католическая Духовная академия] (RzAD). Była to uczelnia teologiczna działająca w Petersburgu w latach 1842–1918, która kształciła kandydatów na wyższe stanowiska kościelne z terenów Cesarstwa Rosyjskiego, a od 1867 r. również z Królestwa Polskiego.

Nad Newę przeniesiono ją z Wilna gdzie w 1833 roku w wyniku ukazu Mikołaja I (1796–1855), będącego elementem skierowanych przeciwko Polakom represji po klęsce powstania listopadowego 1830/1831 r., polegających m.in. na likwidacji Uniwersytetu Wileńskiego i przekształceniu Wydziału Nauk Moralnych i Seminarium Głównego, utworzono RzAD. Atmosferę miasta nad Wilią uznano za nieodpowiednią dla wychowania lojalnego duchowieństwa i od 1839 r. przygotowywano przeniesienie Akademii, którą ostatecznie ulokowano w Petersburgu. Jej rektorami byli m.in.: metropolita mohylewski abp Ignacy Hołowiński (1807–1855), późniejszy metropolita warszawski abp Aleksander Kakowski (1862–1838) oraz współzałożyciel i pierwszy rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) ks. Idzi Radziszewski (1871–1922). W gronie wykładowców znajdowali się abp warszawski św. Zygmunt Szczęsny Feliński (1822–1895) oraz kandydaci na ołtarze abp Jan Cieplak (1857–1926) i bp Zygmunt Łoziński (1870–1932). Mury RzAD opuściło 56 biskupów i jeden kardynał, dwóch egzarchów obrządku wschodniego oraz sześciu administratorów apostolskich diecezji, a wśród jej studentów był bohater wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. ks. Ignacy Skorupka (1893–1920). Zlikwidowana po 76 latach istnienia wiosną 1918 r. w odrodzonej Polsce dała początek KUL.

Jej siedzibę przez cały okres funkcjonowania nad Newą stanowił klasycystyczny gmach wzniesiony w latach 1802–1804 przez architekta Andrieja A. Michajłowa (1773–1849) dla Rosyjskiej Akademii Nauk [Российская Академия], która użytkowała go do roku 1841. W latach 1842–1844 został on przebudowany i rozbudowany na potrzeby RzAD przez architekta Christiana F. Mejera (1789–1848). Wówczas też dobudowano od podwórza poświęconą 22 czerwca 1844 r. kaplicę pw. św. Jana. W latach 1891–1892 architekt Antoni Fijałkowski (1842–1898), autor kilku realizacji na terenie Petersburga, przedłożył projekt rozbudowy kaplicy, który jednak nie został zrealizowany. W latach 1900–1903 dokonano kolejnej przebudowy gmachu (nadbudowa trzeciego piętra w prawym skrzydle budynku) oraz rozbudowano kaplicę. Autorem projektu i wykonawcą prac był inżynier cywilny i architekt Lew P. Szyszko (1872–1943), profesor Instytutu Technologicznego, wykładowca w Instytucie Inżynierów Cywilnych oraz architekt petersburskiego okręgu naukowego, odpowiedzialny także za rozbudowę Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego. 27 listopada 1903 r. przebudowaną kaplicę pw. św. Jana poświęcił abp Stefan Denisewicz (1834–1913).

Od roku 1918 mieścił się w gmachu RzAD mieścił się m.in. Estoński Uniwersytet Proletariacki, a po II wojnie światowej gmach użytkował Państwowy Leningradzki Instytut Pedagogiczny. Obecnie jest to siedziba Wydz. Filologicznego Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. A. I. Hercena. W roku 1919 przy kaplicy utworzono parafię katolicką, którą w roku 1920 zamknięto, a w 1922 r. zlikwidowano.

Zob. też: Каплица св. Иоанна Кантия при Императорской Римско-католической Духовной академии [kaplica św. Jana Kantego w Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej]