Szemioth Stanisław / Шемиот Станислав Викентьевич (1799–1866), h. Łabędź odmieniony, urzędnik ministerialny Imperium Rosyjskiego, rzeczywisty radca stanu, wiceprezes Banku Polskiego w Warszawie.

Urodził się 30 listopada/12 grudnia 1799 r., według rodzinnego przekazu w Leśnym, jednym z majątków ojca na terenie gub. mohylowskiej, jako najstarszy syn gubernatora jekaterynosławskiego Wincentego Aleksandra (ok. 1766–1841) i Domicelli z książąt Giedroyciów (zm. po 1844 ). Miał trzy siostry: Elżbietę (1801–1854), żonę Michała Gadomskiego, oraz niezamężne Eulalię (1804–1871) i Eugenię (1807–1878), właścicielkę nieruchomości w Odessie, gdzie prowadziła stancje dla panien, a także czterech braci. W przypadku dwóch z nich nie można dopatrzyć się związków z Petersburgiem, a byli to oficer armii carskiej Ludwik Eustachy Olaf (1803–1827 lub 1866) oraz żołnierz armii rosyjskiej, ziemianin i zesłaniec Gustaw Konstanty Aleksander (1811–1859). Powiązania z rosyjską stolicą mieli pozostali bracia: najmłodszy Aleksander Edward (1815–1886) oraz Emanuel (Emmanuel) Paweł (25 stycznia 1809 Odessa – 4 kwietnia 1839), urzędnik. Do 1831 r. był on zatrudniony w Departamencie Manufaktur i Handlu Zagranicznego jako młodszy pomocnik naczelnika oddziału I, następnie pracował w Ministerstwie Oświecenia Publicznego. W 1833 r. zabiegał o przeniesienie do Ministerstwa Spraw Zagranicznych i wyjazd na placówkę konsularną. Zmarł najprawdopodobniej bezżennie i bezpotomnie. Jego ojcem chrzestnym był generał gubernator noworosyjsko-besarabski ks. Armand Emmanuel du Plessy de Richelieu (1766–1822), któremu Odessa zawdzięczała swoją świetność.

W latach 1818–1821 Szemioth studiował na Wydz. Kameralistyki (ekonomii) Uniwersytetu w Dorpacie, gdzie uzyskał stopień kandydata filozofii. Po studiach wyjechał do Petersburga i 24 stycznia 1821 r. podjął pracę w Ministerstwie Finansów (MF) jako urzędnik w 13 randze, tj. sekretarza prowincjonalnego w Departamencie Spraw Górniczych i Solnych. W tym samym roku przeszeregowany został do rangi 12 w tabeli rang i czynów, czyli sekretarza gubernialnego. Uzyskał wówczas zgodę na wyjazd zagranicę celem zapoznania się z funkcjonowaniem kopalń w krajach europejskich. W podróż, którą odbył na własny koszt, wyruszył dopiero 9 czerwca 1823 r. i kontynuował ją do stycznia 1826 r. W tym czasie był stażystą w Banku Hüttenferwaltera. „Urzędowo” zlecono mu zadanie zapoznania się z manufakturami i zakładami metalurgicznymi w Niemczech, Czechach i na Węgrzech. Po powrocie do Rosji złożył wymagane sprawozdanie i 16 marca 1826 r. został rozliczony z wyjazdu oraz nagrodzony awansem na sekretarza kolegialnego. W tym czasie kontynuował pracę w Departamencie Spraw Górniczych i Solnych, z którego 26 sierpnia 1827 r. przeniesiono go do zarządu Państwowego Banku Pożyczkowego. Po kilku dniach (zapewne jedynie nominalnej pracy) zwolnił się na własną prośbę i 1 września 1827 r. rozpoczął pracę w kancelarii II oddziału MF na stanowisku naczelnika tzw. stołu (oddziału) z pensją 1200 rub. rocznie. 6 października tamtego roku został powołany na członka komisji nadzorującej pod kierunkiem hr. Michajła M. Sperańskiego (1772–1839) wydanie pełnego zbioru praw Imperium Rosyjskiego. Udzielał się w niej do połowy lat 30. XIX w., a odszedł na własną prośbę 30 maja 1835 r. Funkcja ta wiązała się z dodatkowym wynagrodzeniem w wysokości 1800 rub. rocznie.

Szemioth stopniowo awansował w hierarchii urzędniczej MF. Najpierw dołączył do zarządu tego resortu (12 listopada 1831), a następnie został naczelnikiem jego II oddziału (12  lutego 1834). W tym okresie odbył służbowe podróże do Odessy (16 maja 1832) oraz do Besarabii i gub. podolskiej (czerwiec 1837 r.). Celem tych wyjazdów było zbadanie, jaki wpływ na rozwój rosyjskiego handlu czarnomorskiego wywierały żegluga dunajska oraz handel i przemysł na Wołoszczyźnie i w Mołdawii. W razie stwierdzenia ich negatywnych skutków, opracować miał środki zaradcze. 28 sierpnia 1839 r. z ramienia MF dołączył do komisji zajmującej się przeliczaniem państwowych wydatków na monetę srebrną. Latem 1842 r. odbył podróż po terenach nadbałtyckich, odwiedzając m.in. Królewiec i Rygę. Po powrocie, 10  sierpnia 1839 r. uzyskał formalne zatwierdzenie na stanowisku naczelnika II oddziału MF w randze radcy stanu, z jednoczesną nominacją na urzędnika do zadań specjalnych przy ministrze finansów. 23 stycznia 1844 r. objął obowiązki naczelnika kancelarii ogólnej ministra finansów hr. Jegora F. Kankrina (Georg von Cancrin, 1774–1845), które pełnił przez niespełna rok. 8 grudnia 1844 r. został bowiem starszym dyrektorem w komisji zajmującej się zmniejszeniem zadłużenia państwa. Nadal pozostawał też urzędnikiem do zadań specjalnych w dyspozycji ministra finansów w kancelarii spraw sekretnych.

15 listopada 1846 r. na polecenie ówczesnego namiestnika Kaukazu Michajła S. Woroncowa (1782–1856) Szemioth wyjechał służbowo do Londynu. Miał tam zarządzać ulokowanymi w niektórych bankach angielskich funduszami państwowymi użytymi uprzednio w transakcjach, których celem było stworzenie zabezpieczających finanse rosyjskie rezerw złota i walut. Jeden z tych banków, Harman & Co, w którym zdeponowane było blisko 3 tony złota warte ponad 2,5 mln rub. w srebrze, zbankrutował w 1846 r. Głównym zadaniem Szemiotha było zabezpieczenie tych środków. W czasie swojej misji nie podlegał żadnej kontroli, ze zleconego zadania wywiązał się jednak sumiennie, o czym świadczy brak oskarżeń o nadużycia finansowe po powrocie do kraju 5 listopada 1848 r. Od 27 grudnia 1847 r. (podawana też bywa data 1844 r.) do końca lat 50. XIX w. był członkiem komitetu naukowego MF. Przynajmniej do 1856 r. (może jeszcze w 1857 r.) zasiadał też w komisji do zmniejszenia zadłużenia państwa, od 1854 r. jako jej dyrektor.

Od końca lat 50. XIX w. Szemioth związał się zawodowo z założonym w 1828 r. z inicjatywy ks. Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego (1779–1846) Bankiem Polskim w Warszawie. 20 czerwca 1858 r. został jego wiceprezesem w miejsce Maksymiliana Engelhardta (1802–1858), faktycznie zarządzając przez kilka lat tą instytucją. Tytularnym prezesem banku był bowiem od 1855 r. Benedykt Wilhelm Niepokójczycki (Niepokoyczycki) (1796–1865), który w 1862 r. otrzymał dymisję ze względu na zły stan zdrowia. W latach 1863–1864 Szemioth pozostał wierny rosyjskiej zwierzchności. Odmówił wydania władzom powstańczym pieniędzy zdeponowanych w zarządzanym przez siebie banku. W obawie o własne życie 19 lipca 1863 r. napisał list do namiestnika Królestwa Polskiego wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza (1827–1892), którego błagał, prosząc o dyskrecję, by w razie spełnienia się najczarniejszego scenariusza, zaopiekował się jego żoną i dziećmi. Warszawy nie opuścił jednak w okresie największego zagrożenia. Za swoją postawę otrzymał specjalne podziękowania od cesarza Aleksandra II (1818–1881) wyrażone w liście imperatora do w. ks. Konstantego Mikołajewicza z 22 lipca 1863 r. Za sprawą Szemiotha w październiku tego samego roku Bank Polski przyznał Skarbowi Królestwa Polskiego pożyczkę w wysokości 13 tys. rub. na pokrycie bieżących wydatków. W tym czasie Szemioth faktycznie kierował pracami Banku Polskiego, gdyż następca Niepokójczyckiego w latach 1862–1863, Aleksander Władysław Laski (1828–1880) już 8 listopada 1863 r. otrzymał dymisję, a kolejny urzędujący do roku 1870 prezes Aleksander Kruze (1811–1884) został powołany dopiero 31 maja 1864 r.

W pierwszej połowie 1864 r. aż do 4/16 lipca, Szemioth aktywnie uczestniczył w pracach zarządu, biorąc w tym czasie udział w zwoływanych co 3–4 dni sześćdziesięciu posiedzeniach, w trakcie których podejmowano różnego rodzaju decyzje. Przykładowo na posiedzeniu 15 stycznia 1864 r. w związku z aresztowaniem „liczebnika przy kasie depozytów” Józefa Holszteina, który regulował, liczył i spisywał nadsyłane partiami z zagranicy kupony od papierów publicznych, Szemioth na wniosek dyrektora kas powierzył czasowo te obowiązki z wynagrodzeniem 180 rub. srebrem Józefowi Sałacińskiemu. Po objęciu prezesury przez Kruzego zaczął zabiegać o urlop. Na posiedzeniu 1 lipca 1864 r. odczytano odezwę sekretarza stanu Rady Administracyjnej z 28 czerwca tego roku o przyznaniu Szemiothowi trzech miesięcy urlopu dla poratowania zdrowia i jednorazowego „wsparcia” finansowego w wysokości trzech miesięcznych wynagrodzeń powiększonych dodatkowo o 450 rub. Urlop spędził poza granicami Królestwa, a do pracy powrócił 13 listopada 1864 r. i zgodnie z instrukcją banku (par. 246) odebrał od jego starszego dyrektora klucz nr 3 do skarbca. Obowiązki wiceprezesa Banku Polskiego pełnił do śmierci.

Pracując w petersburskim MF, a następnie w bankach, Szemioth stopniowo awansował w hierarchii urzędniczej z 13 do 4 klasy „czynu” Imperium Rosyjskiego. Po kolei uzyskiwał tytuły: 4 czerwca 1823 r. sekretarza gubernialnego, 16 marca 1826 r. sekretarza kolegialnego; 17 grudnia 1828 r. tytularnego radcy ze starszeństwem od 24 stycznia 1827 r., 31 marca 1830 r. kolegialnego asesora, 31 marca 1836 r. radcy dworu ze starszeństwem od 31 marca 1833 r., 16 września 1839 radcy stanu, a 15 kwietnia 1845 r. rzeczywistego radcy stanu. Wiosną 1842 r. Szemioth dostąpił wielkiego zaszczytu, gdyż został zaproszony przez cesarza Mikołaja I (1796–1855) na obiad do pałacu w Peterhofie, w którym uczestniczyły najbardziej znaczące osoby w Rosji. Cesarska wieczerza trwała zaledwie 43 minuty i to wraz z deserem (lody i kawa).

Zachowana w archiwum odeskim korespondencja dowodzi, że Szemioth utrzymywał stały kontakt z dużą grupą urzędników rosyjskich i polskiej szlachty. Wymienić należy ks. M. S. Woroncowa i generała majora wojsk rosyjskich Konstantego Stanisława Ksawerego Lubomirskiego (1786–1870), który w 1838 r. został chrzestnym ojcem jego najstarszego syna Wincentego. Z ks. K. Lubomirskim jeszcze w 1868 r. kontakt korespondencyjny utrzymywała wdowa po Szemiocie, która mieszkała wtedy w Odessie. Pod koniec lat 20. XIX w. on sam korespondował wraz z ojcem z rosyjskim poetą Nikołajem I. Gniediczem (1784–1833), który zasłynął przetłumaczeniem Iliady Homera (VIII w. p.n.e.) oraz dzieł Friedricha Schillera (1759–1805), Williama Shakespeare’a (1564–1616) i Françoisa Voltaire’a (1694–1778).

Praca w sektorze finansowo-bankowym odpowiadała zainteresowaniom Szemiotha, czego dowodzą jego projekty zmiany opodatkowania syberyjskiego przemysłu przeróbki złota z 1849 r. i powołania w Rosji akcyjnych banków ziemskich z 1865 r. Pensja urzędnicza i uzyskiwane nagrody pozwalały mu żyć w miarę dostatnio, ale w sumie skromnie. Jak wynika z listu jego brata Aleksandra do matki z 1844 r., posiadał w Petersburgu mieszkanie z małymi pokojami. Co więcej, według księgi adresowej Sankt Petersburga (Адрес-календарь санктпетербургских жителей) z 1844 r. mieszkał w należącym do parafii katolickiej domu przy skwerze Michajłowskim [Михайловский сквер] (potem ul. Michajłowskiej, obecnie część placu Isskusstw [Площад ь искусств]). Jego standard życia podniósł się po przeprowadzce do Warszawy, co nastąpiło pod koniec lat 50. XIX w. Wzrosła też wtedy pozycja społeczna Szemiotha, aktywnie uczestniczącego w życiu towarzyskim Królestwa Polskiego, np. w okresie od października 1862 do lutego 1863 r. zapraszany był na bale organizowane przez namiestnika Królestwa Polskiego w latach 1863–1874 hr. Fiodora F. Berga (1794–1874) oraz przez prezydenta miasta. Cieszył się poważaniem za sprawą „prawości charakteru, głębokiej pobożności i rozległej nauki”.

Kariera publiczna sprawiała, że od lat 20. XIX w. Szemioth rzadko odwiedzał dom rodzinny w Odessie. Inna rzecz, że tylko okazjonalnie korzystał z urlopów. W sporządzonym 18 maja 1854 r. formularzu o „stanie służby” (tzw. formularnyj spisok [формулярный список]) wymieniony został tylko jeden, 28-dniowy urlop, który wykorzystał w sierpniu 1834 r. Prawdopodobnie związany był on z zabiegami o zatwierdzenie szlachectwa rodziny, gdyż stosowny wniosek w tej sprawie wraz z wywodem genealogicznym złożył Szemioth w Heroldii w Petersburgu 26 marca 1834 r. Został on pozytywnie rozpatrzony 30 lipca tegoż roku i na podstawie ukazu Senatu z 28 października 1775 r. Heroldia nakazała wnieść herb Szemiothów Łabędź odmienny do „Herbarza Rosyjskiego” tzw. „Rosyjskiego Gierbownika” (Российский гербовник, właśc. Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи, Санкт-Петербург 1836, cz. X, s. 20].

Po śmierci ojca w 1841 r. Szemioth zajął się sprawami dóbr rodowych. W imieniu własnym i braci podjął postępowanie ugodowe ze skarbem, wobec którego zadłużone były dobra rodzinne. Zakończone one zostało w 1863 r., gdy najmłodszy brat, Aleksander, uregulował zaległe świadczenia. On sam odziedziczył część dóbr ziemskich po ojcu, to jest Leśne i klucz prusiński w gub. mohylowskiej na Białorusi, które wypuszczał w dzierżawę. W Prusinie i Chomiankach długoletnim dzierżawcą (przynajmniej od początku lat 40. XIX w.) był Jan Wartman – zdaniem Szemiotha „najrzetelniejszy i najakuratniejszy człowiek”. W lipcu 1856 r. skarżył się on, że w Prusinie zmuszony został przeprowadzić remont generalny domu mieszkalnego. Sukcesywnie remontował też zabudowania gospodarcze w folwarku oraz przystąpił do budowy dwóch karczem. Zalecał też odnowienie sadów, gdyż otoczone były lipami i jodłami, a drzewa owocowe były stare, co sprawiało, że pozyskiwano mało owoców. Jednak już w listopadzie 1857 r. sugerowano rodzinie wymianę Wartmana na innego dzierżawcę. Po bezpotomnej śmierci brata Gustawa w 1859 r., Szemioth przejął również jego majątki dziedziczne w gub. chersońskiej, które także wypuszczał w dzierżawę. W 1862 r. otrzymywał z tego tytułu po 300 rub. miesięcznie od Piotra Jankowskiego (vel Janowicza). Do 1856 r., kiedy to zrzekł się swoich praw na rzecz brata Aleksandra, był też współwłaścicielem dworku rodzinnego w Odessie.

Mimo długoletniej służby w administracji carskiej Szemioth nie uległ rusyfikacji. Jego korespondencja świadczy, że do końca życia używał obok jęz. rosyjskiego także polskiego. Do poszanowania kultury rodzimej nakłaniał również swoich braci. W 1822 r. napominał trzynastoletniego brata Emanuela, aby używał w korespondencji jęz. polskiego: „Powinienem Cię najprzód przeprosić, iż na Twój list francuski odpisuję po polsku, lecz pozwól, bym Ci zrobił małą uwagę. Należy korzystać z tej pory, w której mówienie lub pisanie ojczystym językiem nie jest jeszcze poczytywane za zbrodnie, któż nas może zapewnić, azaliż długo będziemy mogli korzystać z tej swobody”. W kwietniu 1838 r. przesłał ojcu Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska z czasów panowania Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, wydane w Poznaniu w 1836 r. przez Edwarda Raczyńskiego (1786–1845). Opatrzył je znamiennym komentarzem: „jeszcze mało czytałem tak interesujących dzieł jak to”.

Żoną Szemiotha była Anna (Aneta) z domu Żerebcow (ok. 1806 – po 1873), córka urzędnika w MF. Oboje z przyszłym mężem byli katolikami, stąd też ich ślub odbył się 16 sierpnia 1834 r. w kościele katolickim pw. św. Ludwika w Moskwie. Jak wynika z metryki ślubu najstarszego syna Szemiothów Wincentego, Anna urodziła się w Petersburgu. Według rodzinnego przekazu jej rodzice pierwotnie zwali się von Horrer (francuska wersja nazwiska: d’Horier albo d’Hovier) i pochodzili z Alzacji. Do Rosji wyemigrowali podczas rewolucji francuskiej 1789 r., osiedlając się w gub. twerskiej. Szemiothowie zadbali o wychowanie w wierze katolickiej i szacunku do kultury polskiej swoich czterech synów: Wincentego (Wincenty Ferrara Ignacy Loyola Dymitr Kazimierz) (1838 Petersburg – 1918, oficer carskiej marynarki wojennej, właściciel nieruchomości w Odessie oraz majątków ziemskich w guberniach chersońskiej i mohylewskiej), Kazimierza (1840 Warszawa – 1873, inżynier i konstruktor, do tragicznej śmierci pracował przy rozbudowie portu odeskiego) oraz zmarłych młodo Michała (1845–1868) i Dymitra (według innych Pawła) (ur. 1842 Petersburg). Jedyna córka Szemiotha Marianna (Maria) Józefa Alojza (1858–1859) zmarła, przeżywszy niespełna 7 miesięcy, w Warszawie.

Szemioth zmarł podczas pobytu za granicą 22 października 1866 r. w Meranie w austriackim wówczas Tyrolu Południowym i tam też został pochowany.

Za wzorową służbę był wielokrotnie nagradzany orderami i materialnie: 6 kwietnia 1830 r. orderem św. Anny III kl. i 1880 rub. nieopodatkowanych (za pracę w komisji do wydania pełnego zbioru praw); 13 marca 1833 r. orderem św. Anny II kl. i nagrodą pieniężną w wysokości pobieranej pensji; 9 marca 1836 r. 2500 rub.; 22 marca 1836 r. medalem za 15 lat nienagannej służby; 3 października 1839 r. nagrodą za zorganizowanie wystawy wydawnictw krajowych; 1 lipca 1840 r. 800 rub. za pracę w komisji przeliczającej na srebro wydatki państwowe; 17 października 1841 r. orderem św. Anny II kl. z koroną cesarską; 22 sierpnia 1842 r. medalem za 20 lat służby państwowej; 28 października 1842 r. orderem św. Włodzimierza IV kl., a 5 października 1851 r. tymże orderem III kl.; 22 sierpnia 1847 r. medalem za 25 lat służby; 22 sierpnia 1852 r. medalem za 30 lat służby; 9 października 1853 r. nagrodą ministra finansów w wysokości 800 rub., wreszcie 23 marca 1858 r. zapewne orderem św. Stanisława I kl.


Bibliografia:
Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, Poznań 1882, t. 4, s. 393; W. Morawski, Słownik Historyczny Bankowości Polskiej do 1939 roku, Warszawa 1998, s. 28–31; E. Orman, Szemioth Stanisław, w: Polski słownik biograficzny, t. 48, Warszawa–Kraków 2012, s. 168–169 (biogram oparty na materiałach złożonych w redakcji PSB przez T. Ciesielskiego); А. Тринка, Шемиот, Станислав Викентъевич, w: Русский биографический словарь, t. 23: Шебанов – Шютц, Санкт-Петербург 1911, s. 84; G. Błaszczyk, Pierwsi Polacy na Uniwersytecie Dorpackim w latach 1802–1832, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2007, nr 3/4, s. 189, 194, 216; H. Radziszewski, Bank Polski, Warszawa 1910, s. 519; J. N. Rembertowski, Bank Polski w okresie 50-letnim (1828–1878), Warszawa 1878, s. 77; С. В. Татаринов, К истории создания золотовалютных резервов России, „Деньги и кредит” 2013, nr 5, s. 63; Album Academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat, Bearb. A. Hasselblatt und Dr. G. Otto, Dorpat 1889, s. 84 (nr 37); Архивъ Брюлловыхъ, ред. И. А. Кубасов, Санкт-Петербургъ 1900, s. 191; Korespondencja namiestników Królestwa Polskiego z lat 1861–1863, t. 3, oprac. S. Kieniewicz, I. Miller, Wrocław 1974; W. Mickiewicz, Pamiętniki, Warszawa 1927, t. II, s. 7–8; Список генералам и гражданским чинам первых шести классов, служащим в Царстве Польском по старшинству в чинах Сост. к 1 янв. 1859 г., Варшава 1859, s. 28; „Dziennik Poznański” z 1866, nr 256, 11 października (nekrolog); „Московскія Ведомости” 1866, nr 266 (nekrolog); „Warszawska Gazeta Policyjna” 1869, nr 331; Адрес-календарь. Общая роспись 1843, cz. 1, s. 263, 264; Адрес-календарь. Общая роспись 1844, cz. 1, s. 244, 245; Адрес-календарь. Общая роспись 1846, cz. 1, s. 216. 232; Адрес-календарь. Общая роспись 1848, cz. 1, s. 227, 242; Адрес-календарь. Общая роспись 1849, cz. 1, s. 215, 230; Адрес-календарь. Общая роспись 1850, cz. 1, s. 185, 200; Адрес-календарь. Общая роспись 1851, cz. 1, s. 222, 236; Адрес-календарь. Общая роспись 1852, cz. 1, s. 219, 234; Адрес-календарь. Общая роспись 1853, cz. 1, s. 222, 237; Адрес-календарь. Общая роспись 1854, cz. 1, s. 223, 239; Адрес-календарь. Общая роспись 1855, cz. 1, s. 222, 236; Адрес-календарь. Общая роспись 1856, cz. 1, s. 216, 229; Адрес-календарь. Общая роспись 1857, cz. 1, s. 214, 227 Адрес-календарь. Общая роспись 1858–1859, cz. 1, s. 239; Адрес-календарь. Общая роспись 1861–1862, cz. 2, s. 441; Адрес-календарь. Общая роспись 1865, cz. 2, s. 457; К. М. Нистрем, Адрес-календарь санктпетербургских жителей, составленный по официальным документам и сведениям..., t. 1: Указатель города Санктпетербурга, Санкт-Петербург 1844, s. 332; Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie: Bank Polski, nr 125; Archiwum Narodowe (ANKr.) w Krakowie: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Szczepana w Krakowie, nr 107; Archiwum Państwowe w Warszawie, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Krzyża w Warszawie, nr 31, s. 879, nr 1099; Zakład Narodowy im. Ossolińskich (BOssol.) we Wrocławiu: sygn. nr 6005, s. 81–95 (listy żony do Konstantego Lubomirskiego); Państwowe Archiwum Obwodu Odeskiego (DAOO) [Державний архів Одесскої області] w Odessie: F. 199, op. 1, spr.: 3, 7, 14, 15, 22, 27, 30, 33, 34, 37, 45, 81–82, 96–115, 125, 138, 155, 186, 198; Rosyjskie Państwowe Archiwum Literatury i Sztuki [Российский государственный архив литературы и искусства] w Moskwie: F. 1225, inw. 2, nr 2; Państwowe Rosyjskie Archiwum Historyczne (RGIA) [Российский государственный исторический архив] w Sankt Petersburgu: F. 37,op. 1, spr. 49, F. 593, op. 6, spr. 825, F. 1263, op. 1, spr. 464, k. 84–87v, F. 1343, op. 33, spr. 1019, k. 118–122, 126–147, op. 36/4, spr. 27652, k. 7–8v; Biblioteka Narodowa (BN) w Warszawie: sygn. nr 8332, k. 54 (Aleksander Szemet), 58 i 60; Rosyjska Biblioteka Państwowa [Российская Государственная Библиотека] w Moskwie: F. 41, op. 145, spr. 24, F. 129, op. 17, spr. 35; Estońskie Archiwum Narodowe [Rahvusarhiiv] w Tartu: F. 402, op. 7, spr. 6 (Verzeichnis der immatrikulieren Studenten. Matrikeln), nr 1–3599. L. 173 (nr 1237), F. 402, op. 2, spr. 21628, k. 8 (Schemioth, Stanislaus 1820), k. 21 (Schemioth, Stanislaus 1820–1821); Генеалогическая база знаний: персоны, фамилии, хроника, https://baza.vgd.ru [dostęp: 3 VII 2021].