Nejman Tomasz / Нейман Томас Ромуальдович (1867–1940?), generał-major rosyjskiej Marynarki Wojennej (MW), kontradmirał rezerwy polskiej MW.

Urodził się 13/25 listopada 1867 r. w Wilnie (gub. wileńska). Jego rodzicami byli Romuald i Koleta z domu Aleksandrowicz. Był wyznania rzymskokatolickiego. Po ukończeniu gimnazjum w Wilnie (według innych danych w Wołogdzie), gdzie w 1884 r. złożył maturę, rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Morskiej Szkoły Inżynieryjnej Cesarza Mikołaja I [Морское инженерное училище Императора Николая I] w Kronsztadzie – specjalistycznej uczelni wojennomorskiej o statusie szkoły wyższej, kształcącej oficerskie kadry techniczne marynarki wojennej. Ukończył ją w 1888 r. w stopniu młodszego inżyniera mechanika, równorzędnym miczmanowi w korpusie morskim. Do stycznia 1905 r. oficerowie pełniący służbę w korpusie inżynierów mechaników nosili stopnie obowiązujące w cywilnej służbie państwowej, w latach 1905–1913 stopnie obowiązujące w wojskach lądowych; w 1913 r. nastąpiło ujednolicenie stopni w obu korpusach osobowych floty. W ramach szkolenia specjalistycznego dla oficerów marynarki wojennej w 1891 r. Nejman ukończył specjalny kurs mechanizmów torpedowych. Zwieńczeniem jego edukacji wojskowej były studia odbyte w latach 1894–1896 na Wydziale Mechanicznym Mikołajewskiej Akademii Morskiej [Николаевская морская академия] (MAM) w Petersburgu. Uczelnia ta zajmowała najwyższe miejsce w rosyjskim wojskowym szkolnictwie morskim, a dyplom jej ukończenia stanowił przepustkę do elity marynarki wojennej. Podczas I wojny światowej (1914–1918) absolwenci MAM pełnili odpowiedzialne funkcje dowódczo-sztabowe, byli wśród nich m.in.: admirałowie Nikołaj O. von Essen (1860–1915) – dowódca Floty Bałtyckiej w latach 1914–1915, Aleksandr I. Rusin (1861–1956) – szef Sztabu Generalnego MW w latach 1914–1917 i szef Sztabu Polowego MW Naczelnego Wodza w latach 1916–1917, Aleksandr W. Niemitz (1879–1967) – dowódca Floty Czarnomorskiej w 1917 r. oraz kontradmirał Boris P. Dudorow (1882–1965) – dowódca lotnictwa morskiego Floty Bałtyckiej w latach 1914–1917.

Od 1885 r. Nejman służył w MW Imperium Rosyjskiego. Po ukończeniu Morskiej Szkoły Inżynieryjnej rozpoczął służbę w korpusie inżynierów mechaników Floty Bałtyckiej. W latach 1888–1891 pływał na awizie „Ałmaz” [Алмаз] oraz krążowniku pancernym „Riurik” [Рюрик], pełniąc funkcję oficera-mechanika. W 1894 r. awansował na równorzędny lejtnantowi w korpusie morskim stopień pomocnika starszego inżyniera mechanika. Po ukończeniu studiów w MAM otrzymał przydział na pancernik „Impierator Aleksandr II” [Император Александр II]. W latach 1896–1902 uczestniczył w zagranicznych rejsach szkolnych, podczas których szkolił odbywających praktyki morskie gardemarynów Korpusu Morskiego. W 1902 r. został awansowany na stopień starszego inżyniera mechanika (odpowiednik kapitana-lejtnanta w korpusie morskim). W latach 1903–1908 służył na nowo wybudowanym krążowniku II rangi „Ałmaz” (przeklasyfikowanym w 1906 r. na awizo). Po wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905) krążownik ten wysłano w składzie II Eskadry Oceanu Spokojnego pod dowództwem wiceadmirała Zinowija P. Rożestwienskiego (1848–1909) z odsieczą dla Port Arthur. 14–15/27–28 maja 1905 r. Nejman uczestniczył w bitwie pod Cuszimą. Pomimo odniesionych w tym starciu uszkodzeń „Ałmaz” uniknął zatopienia i zdołał się przedrzeć do bazy we Władywostoku. Za zasługi bojowe odznaczono wówczas Nejmana Orderem św. Włodzimierza IV kl. z mieczami i kokardą oraz awansowano na stopień podpułkownika (stopień równorzędny kapitanowi 2. rangi w korpusie morskim). W 1908 r. przeniesiony został na krążownik pancerny „Riurik”, na którym na stanowisku starszego oficera-mechanika zakończył służbę na morzu. 8/21 grudnia 1908 r. otrzymał awans na pułkownika (stopień równorzędny kapitanowi 1. rangi w korpusie morskim).

Jako oficer posiadający wysokie kwalifikacje, doświadczenie i wieloletnią praktykę morską 31 stycznia/12 lutego 1912 r. Nejman przeniesiony został do Nikołajewa na stanowisko stałego członka Komisji Nadzoru Budowy Okrętów dla Floty Czarnomorskiej. 28 marca/10 kwietnia 1913 r. został kapitanem 1. rangi, a 6/19 grudnia 1915 r. awansował na stopień generała-majora. Na powierzonym mu stanowisku pozostał do końca I wojny światowej. Po przewrocie bolszewickim 1917 r. i wybuchu wojny domowej w Rosji zaciągnął się w sierpniu 1918 r. do walczącej z bolszewikami Armii Ochotniczej (od stycznia 1919 r. Siły Zbrojne Południa Rosji) gen. Antona I. Denikina (1872–1947). Wyznaczony przez Denikina na przewodniczącego Komisji Marynarki Wojennej pozostał na tym stanowisku do końca lutego 1919 r., po czym poprosił o dymisję i wyjechał do odrodzonej Polski.

W kraju przeszedł weryfikację w stopniu generała-podporucznika Wojska Polskiego ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r. i został przydzielony do rezerwy generalskiej. W 1921 r. przeniesiono go do korpusu morskiego i przemianowano na kontradmirała. Będąc już w stanie spoczynku, osiadł na stałe w Wilnie, gdzie czynnie włączył się w działalność Ligi Morskiej i Rzecznej (LMiR; od października 1930 r. – Liga Morska i Kolonialna) – organizacji społecznej stawiającej sobie za cel propagowanie spraw morskich wśród społeczeństwa polskiego, działającej m.in. na rzecz rozbudowy floty morskiej i rzecznej. W latach 20. XX w. był członkiem Zarządu Okręgowego LMiR w Wilnie. W okresie międzywojennym w mieście tym zamieszkiwało wielu emerytowanych oficerów byłej Rosyjskiej Cesarskiej MW, z którymi Nejman utrzymywał kontakty towarzyskie. Byli to m.in. wiceadmirał Henryk Cywiński (1855–1938), kontradmirał Michał Aleksander Borowski (1872–1939) oraz gen. Tadeusz Bobrowski (1873–1930). Po agresji Związku Sowieckiego na Polskę (17 września 1939) został aresztowany przez NKWD i wywieziony z Wilna.
Był żonaty z Wandą Borowską, z którą miał syna Stefana.

Data śmierci oraz miejsce pochówku Nejmana pozostają nieznane. Prawdopodobnie zmarł (lub został zamordowany) w więzieniu sowieckim w Mińsku białoruskim w 1940 r. (lub 1942). Według niektórych badaczy został wywieziony do obozu w Kozielsku i zamordowany w Katyniu (1940).

Odznaczony był rosyjskimi orderami: św. Włodzimierza IV kl. z mieczami i kokardą (1905), św. Stanisława II kl. (1909), św. Anny II kl. (1913), św. Włodzimierza III kl. (1915), a także Krzyżem Kawalerskim francuskiej Legii Honorowej (1900).



Bibliografia:
W. Pater, Admirałowie 1918–2005. Słownik biograficzny, Gdynia 2006, s. 114–115; J. Pertek, Nejman Tomasz, w: Polski słownik biograficzny, Warszawa–Kraków 1977, t. 12, s. 663 (bibliografia); A. Zbierski, M. Cieślak, L. Trawicki, Udział Polaków w wojnie rosyjsko-japońskiej na morzu w latach 1904–1905, Gdańsk 2000, s. 104–105 (biogram); Kadry morskie Rzeczypospolitej, red. J. K. Sawicki, t. 2, Polska Marynarka Wojenna, cz. I: Korpus oficerów 1918–1947, Gdynia 1996; H. P. Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, t. 2, M–Ż. Suplement, Pruszków 2001, s. 51; S. Czerep, Generałowie i admirałowie polskiego pochodzenia w armii rosyjskiej 1914–1917, Białystok 2014, s. 304–305; Z. Machaliński, Admirałowie polscy 1919–1950, Gdańsk 1993; A. Wojtaszak, Generalicja Wojska Polskiego 1918–1926, Warszawa 2012; С. В. Волков, Oфицеры Флота и морского ведомства. Oпыт мартилолога, Moсква 2004; Список личного состава судов флота, строевых и административных учреждений Морского Ведомства, Петроград 1916.