Dietrich Adam / Дитрих Адам (Андрей Карл) Иосифович (1866–1933), architekt, inżynier cywilny, budowniczy, pedagog.

Urodził się 4/16 lutego 1866 r. w Warszawie jako syn Józefa, warszawskiego architekta, w rzymskokatolickiej rodzinie szlacheckiej osiadłej w Królestwie Polskim. Skończył szkołę realną, w latach 1884–1891 studiował w Instytucie Inżynierów Cywilnych (IIC), który ukończył z pierwszą kategorią. W latach 1901–1903 kontynuował studia w Cesarskim Instytucie Archeologicznym [Императорский Санкт-Петербургский археологический институт] (CIA).

W 1891 r. Departament (od 1892 r. Główny Zarząd) Dóbr Cesarskich Ministerstwa Dworu Cesarskiego mianował go głównym pomocnikiem inż. architekta hr. Nikołaja I. de Rocheforta (1846–1905), budowniczego pałacu cesarskiego w Białowieży (gub. grodzieńska). W maju 1894 r. przydzielony został do Głównego Zarządu Dóbr Cesarskich. W tym samym roku oddelegowano go na Krym na budowę Głównych Cesarskich Piwnic Winnych w Massandrze koło Jałty. Kompleks ów obejmował system tuneli, laboratorium, domy dla pracowników i zabudowania gospodarcze. W latach 1895–1899 zbudował na półwyspie górską drogę o długości 6,4 km. Wzniósł też w Jałcie pawilon wystawowy Zarządu Dóbr Cesarskich.

W 1899 r. Dietrich wrócił do Petersburga, gdzie jeszcze w okresie studenckim pracował jako pomocnik u architektów Nikolaja W. Sułtanowa (1850–1908), Pawła W. Alisza (1842 – po 1917) i Dmitrija W. Luszyna (1846–1891), i zorganizował własne biuro projektowe. W różnych latach pracował jako inżynier cywilny w Departamencie Rolnictwa Głównego Zarządu Urządzenia Rolnego i Uprawy Roli [Главноe управлениe землеустройства и земледелия], kierownik Działu Budownictwa Głównego Zarządu tej instytucji. W latach 1901–1917 był zatrudniony w Ministerstwie Rolnictwa. Od grudnia 1914 r. pracował jako urzędnik do spraw specjalnych 5. klasy przy dyrektorze generalnym Głównego Zarządu Urządzenia Rolnego i Uprawy Roli oraz jako architekt: Głównego Zarządu Dóbr Cesarskich, Instytutu Leśnego (IL), Petersbursko-Tulskiego Banku Rolnego, był też miejskim architektem dzielnicowym w Petersburgu.

W latach 1900–1933 wykładał w IIC kompozycję architektoniczną, rysunek, budownictwo wiejskie, kosztorysowanie w budownictwie – początkowo jako wykładowca pozaetatowy, a od lutego 1907 r. etatowy. W latach 1902–1914 uczył również w Instytucie Politechnicznym Cesarza Piotra Wielkiego (na etacie od 1905 r.), IL, a w latach 1912–1918 – na Wyższych Stebutowskich Kursach Towarzystwa Wspierania Żeńskiego Kształcenia Rolniczego [Высшиe Стебутовскиe курсы Общества содействия женскому сельскохозяйственному образованию], których siedzibę przebudował w 1909 r.

Od 1903 r. był członkiem rzeczywistym CIA oraz członkiem Petersburskiego Towarzystwa Architektów [Петербургское общество архитекторов]. W 1915 r. uzyskał tytuł rzeczywistego radcy stanu, w 1917 r. zaś tytuł profesora.

Zaprojektował w Petersburgu/Piotrogrodzie wiele budowli. Wspólnie z hr. N. de Rochefortem opracował projekt (1900–1901) i wzniósł (1901–1906) na Wyspie Wasiljewskiej [Васильевский остров] przy 21. Linii [21-я линия B. O.] 2–4/5 gmach laboratorium chemicznego Instytutu Górniczego (litera „I”).

Samodzielnie zbudował lub przebudował następujące budowle (adresy współczesne): zespół IL (obecnie Państwowy Uniwersytet Leśny w Petersburgu) – laboratorium chemiczne, elektrownia i 30 metrowa wieża ciśnień (zaułek Institutskij [Институтский пер.] 9; początek XX w.), willę i kamienicę czynszową lekarza i kolekcjonera Siergieja S. Botkina (1859–1910) (ul. Potiomkinskaja [Потемкинская ул.] 9 / ul. Fursztatskaja [Фурштатская ул.] 62; 1903–1905 r. przebudowa); willę syberyjskiego właściciela kopalni złota P. Mordina (ul. Karawannaja [Караванная ул.] 22, przebudowa; 1904); dom inż. technologa Piotra A. Bykowa (prosp. Newski [Невский пр.] 65, po 1906 r. przebudowa); zespół budynków i zabudowań Ogrodu Botanicznego (prosp. Aptiekarskij [Аптекарский пр.] / ul. Profesora Popowa [Профессора Попова ул.]; 1908–1915); publiczne łaźnie P. I. Kudriawcewa dla Wyższych Stebutowskich Kursów Towarzystwa Wspierania Żeńskiego Kształcenia Rolniczego (ul. Bobrujskaja [Бобруйская ул.] 4, 1909 r. adaptacja); dwie kamienice wraz z wykończeniem wnętrz dla żony rzeczywistego radcy stanu Je. E. Isakowa (ul. Millionnaja [Миллионная ул.] 12 i ul. Mira [Мира ул.]16; początek XX w.).

Przeprowadził także remont generalny dwóch budynków Głównego Zarządu Urządzenia Rolnego i Rolnictwa (ul. Bolszaja Morskaja [Большая Морская ул.] 42; początek XX w.) oraz opracował projekty: stacji prób maszyn na Średniej Rogatce (obecnie pl. Pobiedy [Победы пл.]), cerkwi domowej Głównego Zarządu Urządzenia Rolnego i Rolnictwa, pawilonów wystawowych tegoż Zarządu dla działu szkolnego w Maneżu Michajłowskim (1912) i petersburskiej Wystawy Chałupniczej (1913). Wzniósł gmach sanatorium Petersburskiego Dobroczynnego Towarzystwa Adeptów Homeopatii z osobnymi domkami letniskowymi w Siestroriecku nad Zatoką Fińską, usytuowanymi pomiędzy stacjami Kurort i Diuny, przy peronie kolejowym Szkolna (1906).

W latach 1900–1905 brał udział w konkursach projektów architektonicznych, na których ponad dziesięć jego prac otrzymało nagrody, m.in. projekty Muzeum Aleksandra W. Suworowa (1730–1800) i kamienicy czynszowej wydawcy muzycznego Wasilija W. Bessela (1843–1907) w Petersburgu, kamienicy czynszowej literata i publicysty Piotra N. Piercowa (1868–1947) w Moskwie oraz wnętrza kościoła ormiańskiego w Baku.

W latach 1911–1912 opracował projekty typowe budynków dla Departamentu Leśnego i Departamentu Uprawy Roli; projekty rekonstrukcji obserwatoriów: Głównego Obserwatorium Fizycznego (Wyspa Wasiljewska, 23. Linia [23-я линия W. O.] 2a), Obserwatorium Aerologicznego przy Głównym Obserwatorium Fizycznym we wsi Ontołowo, położonej 10 km od Carskiego Sioła (obecnie miasta Puszkin).

Od 17 maja 1927 r. do 1 listopada 1929 r. był dyrektorem (rektorem) leningradzkiego IIC (obecnie Państwowy Uniwersytet Architektoniczno-Budowlany w Petersburgu), w latach 1929–1931 dziekanem jego Wydziału Inżynieryjno-Architektonicznego, a w latach 1931–1933 kierownikiem Katedry Projektowania Architektonicznego na tej uczelni.

W różnych latach projektował i budował gmachy o rozmaitym przeznaczeniu w następujących miastach: Bachmut (obecnie Artiomowsk, Ukraina), Carskie Sioło, Hajnówka (Polska), Jałta (Ukraina), Jamburg (obecnie Kingisepp), Kiszyniów (Mołdawia), Kowno (Litwa), Massandra (Ukraina), Nikolsk-Ussuryjsk (obecnie Ussuryjsk), Nowa Aleksandria (obecnie Puławy), Nowoczerkassk, Omsk, Pawłowsk, Siestrorieck, Tambow, Taszkent (Uzbekistan), Wierchniednieporwsk (Ukraina), Władywostok, Wołogda, Woronież. Większość zbudowanych przez niego budynków zachowała się do dziś.

W czasach radzieckich nadal wykładał na wyższych uczelniach. Był członkiem Rady Technicznej przy Komitecie Budowli Państwowych Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej w Moskwie (1918–1920), zastępcą kierownika Leningradzkiego Obwodowego Urzędu Nadzoru Budowlanego przy Prezydium Leningradzkiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego (1927–1931), przewodniczącym Rady Technicznej Urzędu Nadzoru Budowlanego (1926–1932), przewodniczącym Rady Ekspertów Urzędu Budowlano-Technicznego Rady Leningradzkiej, członkiem Rady Technicznej Państwowego Instytutu Projektowania Hutniczego. Zajmował się nadzorem technicznym nad pracami projektowymi. Pod koniec lat 20. i na początku 30. XX w. pracował także w Leningradzkim Obwodowym Urzędzie Kooperacji Budowlanej.
Swobodnie władał jęz. rosyjskim, polskim i francuskim, mówił też po niemiecku.

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną Marią Nikołajewną (1877–?) miał córkę Marię (1896 – styczeń 1943?), syna Andrieja (1899–?) i jeszcze jedną córkę. Drugą jego żoną była Jelena Wasiljewna (1881 –1942).

Nad Newą mieszkał kolejno pod następującymi adresami: ul. Nadieżdinska [Надеждинская ул.] (obecnie ul. Majakowskiego [Маяковского ул.]) 48, m. 12, w latach 1910–1914 w budynek IIC ul. 3. Roty Pułku Izmajłowskiego [3-ей Роты Измайловского полка ул.] (obecnie ul. 3. Krasnoarmiejska [3-я Красноармейская ул.]) 3, w latach 1915–1918 nab. kanału Jekaterininskiego [Екатерининскoго канала наб.] (od roku 1923 kanału Gribojedowa [Грибоедова канала наб.]) 119/121, m. 26 (według innych danych 27), w latach 1919–1933 ul. Kazańska [Казанская ул.] (w latach 1923–1998 ul. Plechanowa [Плеханова ул.]) 25, m. 4.

Zmarł 20 maja 1933 r. w Leningradzie. Pochowany został na cmentarzu Nowodziewiczym [Новодевичье кладбище].
Odznaczony został Orderem św. Stanisława III kl. (1907).

(przekład z oryginalnego hasła Nikita Kuznetsov)
Hasło po redakcji MCK, wersja oryginalna patrz: www.polskipetersburg.ru)

Bibliografia:
В. Ю. Жуков, Дитрих Адам Андрей Карл Иосифович, w: Санкт-Петербургский государственный архитектурно-строительный университет, https://www.spbgasu.ru/Vypusknikam/Stud_Vip_Prep/DITRIH_Adam_Iosifovich/ [dostęp: 8 II 2019] (il.); tenże, Директора и ректоры вуза. Краткие биографические очерки, w: Санкт-Петербургскому государственному архитектурно-строительному университету – 180 лет (1832–2012). Юбилейный сборник, red. В. Ю. Жуков, Е. В. Клименко, Санкт Петербург, 2012, s. 21; Зодчие Санкт-Петербурга. XIX – начало XX века, oprac. В. Г. Исаченко, Санкт Петербург, 2000, s. 991–992; Юбилейная книга Санкт-Петербургского государственного архитектурно-строительного университета (1832–2002), Санкт Петербург, 2002, s. 49; Архив Санкт-Петербургского государственного архитектурно-строительного университета w Sankt Petersburgu: F. 1, op. 1, spr. 240 (А. И. Дитрих). %MCEPASTEBIN%