Barchwic (Barchwitz) Jan Stanisław / Ƃархвицъ Ян Станиславович (1878–1950?), przedsiębiorca i działacz społeczno-niepodległościowy, z Petersburgiem/Piotrogrodem związany w latach 1905–1918.

Urodził się 8 marca 1878 r. w Warszawie jako syn Stanisława (1831–1901), ewangelika, i Marii z Czamarskich (1828–1911), katoliczki. Pisownię niemiecko brzmiącego nazwiska Barchwitz spolszczył w okresie I wojny światowej, najpewniej w 1915 r. Ojciec zakończył karierę jako urzędnik w Kancelarii Namiestnika przy Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. Był „zasłużony na polu budzenia życia społecznego i umysłowego w swym zakątku” („Biesiada Literacka” 1901, nr 16, s. 315).

Młodość spędził Barchwic w Warszawie. W 1898 r. ukończył tam 4-letnią szkołę niedzielno-handlową, a w czerwcu 1900 r. z odznaczeniem kursy handlowe Stefana Rogulskiego (1865–1937). Podczas nauki cały czas pracował. Wyjechał następnie do Paryża, gdzie w latach 1901–1904 kontynuował studia handlowe. Włączył się w życie paryskiej Polonii, m.in. w 1902 r. uczestniczył w organizacji tamtejszego gniazda „Sokoła Polskiego”. W czasie studiów został przyjęty w 1903 r. do Związku Młodzieży Polskiej „Zet” – konspiracyjnej ponadzaborowej organizacji młodzieży akademickiej, a pozostającej w tym okresie pod wpływem Ligi Narodowej. Wejście w to środowisko okazało się na tyle trwałe, że większość przyszłych działań Barchwica powiązana była z tą organizacją lub ze współtworzącymi ją ludźmi, najczęściej także o petersburskim rodowodzie. W grudniu 1903 r. wziął udział w XVII Zjeździe Zjednoczenia Towarzystw Polskiej Młodzieży za Granicą w Zurychu.

Po powrocie do Warszawy podjął pracę jako zarządca i buchalter w Warszawskiej Fabryce Mebli Stylowych, należącej do prezesa tamtejszego Towarzystwa Kupieckiego (potem wiceprezesa powołanego do życia w 1906 r. Stowarzyszenia Kupców Polskich „ABC”) oraz właściciela składu dywanów przy ul. Mazowieckiej 16 Zygmunta Kiltynowicza (zm. 1934). Jako przedstawiciel tej firmy wyjechał w 1905 r. do Petersburga. Podjął tam pracę najpierw w charakterze prokurenta filii wyżej wymienionej fabryki, która mieściła się w latach 1905–1909 przy ul. Wielkiej Morskiej [Большая Морская ул.] 33. Następnie jako pełnomocnik Z. Kiltynowicza organizował w 1907 r. petersburski Dom Handlowy Aubusson [Maison Aubusson] [Т. Д. <Торговый Дом> Обюcсон]. W 1913 r. firma ta przekształcona została w spółkę akcyjną z kapitałem zakładowym 180 tys. rub. (potem 250 tys. rub.). Posiadała dwa sklepy z dywanami, kobiercami, tkaninami obiciowymi, zasłonami i portierami na rogu ul. Wielkiej Morskiej 23 i 25 oraz Gorochowej [Гороховая ул.] 11 i 12. Barchwic pełnił w niej najpierw obowiązki pełnomocnika, w końcu został jej współwłaścicielem, w okresie od 1910 do 1912 r. pełniąc także obowiązki dyrektora zarządzającego.

Pracę handlowca łączył do końca życia z intensywną działalnością społeczną w wielu organizacjach kulturalno-oświatowych i samopomocowych. W 1905 r. dołączył do grupy petersburskiego Koła Braterskiego „Zet-u”, podejmując początkowo pracę w tajnej organizacji oświatowej „ABC”. W następnym roku związał się na wiele lat z dwiema ważnymi dla polskiej społeczności nad Newą organizacjami, w których powstaniu brał czynny udział. Były to Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół Polski” (TG SP) oraz Polska Macierz Szkolna (PMSz). Po wybuchu I wojny światowej (1914) już jako wiceprezes „Sokoła” zaangażował się mocno w tworzenie i działalność Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny (PTPOW). Pod koniec 1905 r. wszedł w skład Komisji organizacyjnej „Sokoła”, która w styczniu 1906 r. przystąpiła do tworzenia nowego stowarzyszenia. TG SP szybko stało się jedną z największych nadnewskich organizacji społecznych, Barchwic zaś przez cały okres istnienia tego towarzystwa był jednym z najważniejszych jego działaczy. Od początku znajdował się we władzach TG SP, najpierw w jego Komitecie wykonawczym, a następnie w Zarządzie, początkowo jako sekretarz (styczeń 1906 – styczeń 1909), potem – za prezesury chirurga i specjalisty chorób dziecięcych dr. Jana Hattowskiego (1860–1925) – jako wiceprezes (lipiec 1913 – lipiec 1915), a wreszcie od 1917 r. jako jeden z członków Zarządu. Pod koniec 1906 r. znalazł się w składzie dwóch z trzech powołanych przez pierwszy oficjalny Zarząd TG SP komisji – decydującej o kształcie przygotowania fizycznego komisji lekcyjnej oraz powołanej w celu opracowania regulaminu towarzystwa komisji ustawowej. W późniejszym okresie co najmniej kilkukrotnie odpowiadać będzie za przygotowanie projektów statutów nowo zakładanych stowarzyszeń. Wszedł też w skład 9-osobowego komitetu wyznaczonego do znalezienia stosownego lokalu na potrzeby „Sokoła”. Mając doświadczenie w organizacji gniazda petersburskiego, we wrześniu 1906 r. jako jego delegat udał się do Wilna, gdzie wraz z ówczesnym biskupem wileńskim Edwardem von Roppem (1851–1939) uczestniczył w spotkaniu inicjującym powołanie nad Wilią pierwszego „Sokoła” na Litwie i Białorusi. Do Wilna będzie powracał jeszcze wielokrotnie, choć początkowo bywał tam wyłącznie w sprawach sokolskich. Jako delegat petersburskiej organizacji uczestniczył w związanym z uczczeniem 500. rocznicy bitwy grunwaldzkiej, trójzaborowym V Zlocie Sokolskim w Krakowie (14–16 lipca 1910). W imieniu sokolstwa petersburskiego przemawiał wówczas w siedzibie krakowskiego „Sokoła” przed 6 tys. zebranych, a po uroczystościach przedstawił w macierzystym towarzystwie relację najpierw na specjalnej wieczornicy, a potem także w formie pisemnej „b. ogniście skreślone” sprawozdanie. 15 kwietnia 1912 r. wziął udział w polsko-rosyjsko-czeskiej naradzie dotyczącej umożliwienia zamkniętemu w 1907 r. sokolstwu z Królestwa Polskiego udziału w VI Zlocie wszechsokolskim w Pradze Czeskiej, nie odniosła ona jednak pozytywnego rezultatu.

Jako wiceprezes Barchwic był jednym z tych, którzy po wybuchu I wojny podjęli decyzję o przekształceniu TG SP w bazę szkoleniową dla utworzonej w grudniu 1914 r. nielegalnej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), którą tworzyło początkowo kilkadziesiąt, a od 1916 r. ponad 100 osób (w tym członkowie powiązanego z Polską Partią Socjalistyczną Związku Walki Czynnej [ZWC]) pod komendą naczelnika TG SP Franciszka Skąpskiego (1881–1966). 15/28 stycznia 1917 r. Barchwic przewodniczył Walnemu Zgromadzeniu TG SP, a latem tamtego roku dołączył jako trzeci po prezesach chirurgu prof. Józefie Ziemackim (1856–1925) i dr. Hattowskim do grona członków honorowych towarzystwa. W lipcu 1917 r. podpisał wraz z całym Zarządem Odezwę w sprawie utworzenia Związku Sokolstwa Polskiego w Rosji, proponującą zwołanie w Piotrogrodzie między 15/28 sierpnia a 15/28 września zjazdu wszystkich zainteresowanych polskich gniazd sokolskich. Wzywała ona także do przygotowania uroczystych obchodów, przypadającego 2/15 października 1917 r., 100-lecia śmierci Tadeusza Kościuszki (1746–1817). „Sokół” pełnił w tych uroczystościach funkcję głównego organizatora i koordynatora działań pozostałych stołecznych polskich organizacji. Udział w nich wzięli (oprócz reprezentantów Polonii): rosyjski minister spraw zagranicznych w Rządzie Tymczasowym Michaił I. Tereszczenko (1886–1956) oraz ambasadorowie Stanów Zjednoczonych, Anglii, Japonii, Włoch i posłowie państw zaprzyjaźnionych. Dla upamiętnienia tego wydarzenia spisano na pergaminie akt pamiątkowy, który złożony został w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Drugą z petersburskich organizacji, z którą Barchwic związał się w roku 1906, była PMSz, od 15/28 czerwca 1907 r. oficjalnie wspierająca działania edukacyjne wśród polskich dzieci i młodzieży. Jego zaangażowanie w PMSz poprzedziła wcześniejsza praca we wspomnianej tajnej organizacji oświatowej „ABC”, w której współpracował z ks. Konstantym Budkiewiczem (1867–1923). To właśnie z nim i gronem polonijnych działaczy zainicjował powstanie PMSz, w której Zarządzie działał w latach 1907–1914; w kadencji 1909/1910 jako sekretarz, 1911/1912 jako wiceprezes, a w kadencji 1913/1914 jako członek Zarządu. W 1915 r. PMSz dzięki staraniom ówczesnego prezesa historyka i archiwisty prof. Stanisława Ptaszyckiego (1853–1933) oraz reprezentujących Zarząd: Barchwica i mec. Wacława Minkiewicza (1885–1938) nabyła na własność lokal przy prosp. Litiejnym [Литейный пр.] 16 m. 5. 30 sierpnia/ 12 września 1915 r. otworzyła w nim oficjalnie działającą od 10 października tego roku 8-klasową męską szkołą średnią z polskim językiem wykładowym; Barchwic przemawiał na jej poświęceniu. Za zasługi dla szkolnictwa polskiego w Petersburgu otrzymał honorowe członkostwo PMSz. W latach 1912–1914 udzielał się również jako członek zwyczajny warszawskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości (TOnZP), od listopada 1915 r. do roku 1918 będąc zaś członkiem zwyczajnym formalnie ukonstytuowanego Koła Petersburskiego TOnZP. Towarzystwo to opracowało m.in. wykazy dzieł sztuki, zabytków i bibliotek, należących do polskich instytucji i osób prywatnych. Spisy te stały się w 1918 r. podstawą dla Rady Regencyjnej do podjęcia starań o ich windykację z Rosji do już niepodległej Polski. W 1913 r. Barchwic zdążył jeszcze podjąć współpracę z wydawanym przez gen. Aleksandra Babiańskiego (1853–1931) z udziałem adwokata Aleksandra Lednickiego (1866–1934) „Dziennikiem Petersburskim”.

W tym okresie włączył się również w inicjatywę budowy wspólnego dla wszystkich polonijnych organizacji Domu Polskiego, z którą po raz pierwszy wystąpił już w roku 1910. W opublikowanym na łamach „Dziennika Petersburskiego” (nr 889, s. 1) 10/23 marca 1913 r. artykule pt. W jedności siła, pisał, że sprawę Domu Polskiego uważa za „jedną z najważniejszych, jako mogącą zjednoczyć nasze Instytucje społeczno-kulturalne, unormować ilość urządzanych przez nie przedsiębiorstw dochodowych, zbyt obciążających budżet tej części kolonii, które poczuwa się w obowiązku popierania wszelkiej pracy społecznej i poruszyć szerokie warstwy ludności polskiej zamieszkałej nad Newą, nie przyjmującej żadnego udziału w naszem życiu”. Proponował spojrzenie na tę inwestycję jak na przedsięwzięcie biznesowe (choć z zadaniem społecznym), którego udziałowcami w ramach spółki akcyjnej będą organizacje użytkujące obiekt. W tym samym miesiącu na zebraniu w sprawie tego przedsięwzięcia znalazł się w gronie wybranym do opracowania projektu statutu Domu Polskiego oraz zebrania deklaracji dotyczących kapitału przyszłej spółki; byli tam także nestor Polonii petersburskiej gen. A. Babiański, inż. technolog i budowniczy kolei Seweryn Wachowski (zm. 1934), wiceprezes „Ogniska Polskiego” inż. Stefan Jabłoński i związany z Kołem Adwokatów Polskich mec. Bronisław Zdanowicz (1884–1957). Niestety wybuch I wojny światowej unicestwił te ambitne zamierzenia.

Z początkiem I wojny światowej Barchwic zaktywizował swój związek z „Zet-em”, wchodząc do specjalnie wówczas utworzonej grupy „starszego społeczeństwa zetowego”. Wtedy też związał się z PTPOW – organizacją pomocową sprawującą opiekę nad poszkodowanymi przez wojnę polskimi uchodźcami na terytorium Rosji. Zrezygnował wówczas z prowadzenia interesów handlowych, poświęcając cały swój czas działalności społeczno-niepodległościowej. Na zebraniu organizacyjnym PTPOW 29 sierpnia/11 września 1914 r. wszedł do pierwszego składu Komitetu Głównego (KG) organizacji, pełniąc tę funkcję razem z redaktorem „Głosu Polskiego”, poetą i publicystą Remigiuszem Kwiatkowskim (1884–1961). W połowie 1914 r. zasiadał także wraz z ekspertem z zakresu kolejnictwa Józefem Gieysztorem (1865–1958) i inż. technologiem Stanisławem Korsakiem w Radzie nadzorczej Piotrogrodzkiego Oddziału PTPOW. W październiku 1914 r. jako jeden z trzech delegatów PTPOW wszedł do utworzonego wówczas (statut zatwierdzono 30 października/ 12 listopada) w Piotrogrodzie Wszechrosyjskiego Towarzystwa Opieki nad Jeńcami Słowianami, których liczbę szacowano wówczas na 150 tys. Na spotkaniu organizacyjnym 7/20 listopada 1914 r. został członkiem jego Komisji Rewizyjnej, wspólnie z Rosjanami Łowiaginem i Nikaronowem, podczas gdy pozostali delegaci PTPOW – adwokat Adolf Kopeć (1876–1951) i przedsiębiorca Adam Zagłoba-Smoliński (1868 – po 1942) jako polscy reprezentanci – trafili do jej Rady (zarządu). W dużej mierze dzięki jego przychylności od 1/14 września 1915 r. siedziba TG SP stała się także miejscem pracy Piotrogrodzkiego Oddziału PTPOW i Biura Wykonawczego tej organizacji. W listopadzie 1915 r. jako jeden z pięciu przedstawicieli polskich organizacji piotrogrodzkich uczestniczył również w spotkaniu Rady Zjazdów Polskich Towarzystw Pomocy Ofiarom Wojny w Moskwie – stałego organu zjazdów przedstawicieli PTPOW, wyłonionego 17/30 sierpnia 1915 r. pod przewodnictwem A. Lednickiego. Na Walnym Zgromadzeniu w grudniu tamtego roku w uznaniu dotychczasowych zasług został ponownie wybrany do KG PTPOW.

Na początku 1916 r., jeszcze zimą, Barchwic jako pełnomocnik szczególny KG PTPOW wizytował kilkanaście oddziałów organizacji na Syberii, Uralu, a także w Kraju Narymskim na północ od Tomska, w Irkucku, Pietropawłowsku, Chabarowsku, Harbinie, Władywostoku. Celem podróży był zapoznanie się z kierownikami i pracownikami oddziałów PTPOW, ujednolicenie standardów pracy i zorganizowanie pomocy w ośrodkach jej nieposiadających. Podczas pobytu już w Irkucku został zobowiązany depeszą do powrotu na zjazd PTOPW w Petersburgu. Tę nieplanowaną przerwę w misji wykorzystał m.in. do uzyskania wsparcia finansowego od Rady Zjazdów PTPOW i od Komitetu Głównego PTOPW, potrzebnego szczególnie dla Kraju Narymskiego. Przerwaną podróż podjął w Jekaterynburgu po wschodniej stronie Uralu. Zabrał wówczas zebraną w Petersburgu w darowiźnie dla najuboższych w Kraju Narymskim, bieliznę i odzież. Relacje z tych podróży pt. Szlakiem wygnańczym opublikował w 9 odcinkach na łamach petersburskiego „Głosu Polskiego” (nr 42–50). Na Walnym Zgromadzeniu PTPOW, które odbyło się 6 grudnia 1916 r., Barchwic otrzymał podziękowania „za trudy poniesione w pierwszym okresie organizacyjnym Towarzystwa i prace objazdowe w 1916 r.” („Głos Polski” 1916, nr 51, s. 9). Został wybrany do Komitetu Głównego Towarzystwa.

Po rewolucji lutowej 1917 r. Barchwic znalazł się również w szeregach piotrogrodzkiego Polskiego Komitetu Demokratycznego (PKD). Organizacja ta powstała 18 marca 1918 r. w wyniku przekształcenia Polskiego Zrzeszenia Niepodległościowego (PZN), którego Barchwic był członkiem od jego utworzenia w 1915 r. PKD współtworzyli wywodzący się z PZN m.in.: A. Babiański, A. Lednicki, absolwent petersburskiego Instytutu Technologicznego inż. technolog Władysław Rawicz-Szczerbo (1882–1959), F. Skąpski, adwokat i członek Związku Walki Czynnej (ZWC) Stefan Mickiewicz, powiązany z „Promieniem” Stanisław Budkiewicz (1887–1937?) oraz Jerzy Rackman (1888–1944). Barchwic zasiadał w Komitecie Wykonawczym PKD. W tym samym czasie zaangażował się także w prace funkcjonującej od marca 1917 r. przy Rządzie Tymczasowym Komisji Likwidacyjnej do spraw Królestwa Polskiego (KL), na czele której stanął A. Lednicki. Pełnił w niej najpierw funkcję referenta Wydziału III ds. jeńców wojskowych i cywilnych, któremu przewodniczył Babiański.

W sierpniu tego roku został zatrudniony jako referent w zarządzanej przez absolwenta petersburskiego Instytutu Leśnego Mariana Raczyńskiego (1864–1942) Kancelarii Prezesa KL. Po rozwiązaniu KL w grudniu 1917 r., kiedy to jej funkcje przejęła Polska Narada Ekonomiczna i Rozrachunkowa, Barchwic objął w niej stanowisko kierownika Wydziału Reemigracyjnego, w którym współpracował z inż. Karolem Tomczyckim. W lipcu 1918 r. został inspektorem Centralnego Urzędu Reemigracyjnego (CUR) w kierowanym przez A. Lednickiego Przedstawicielstwie Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego na region północny. Jego biuro mieściło się przy ul. Gogola [Гоголя ул.] (obecnie ul. Małaja Morskaja [Малая Морская ул.]) 6/8, a ekspozytura Rady Biura przy ul. Siergijewskiej [Сергиевская ул.] (obecnie ul. Czajkowskiego [Чайковского ул.]) 45. Do zadań tego wydziału należały wszelkie czynności urzędowe w zakresie powrotu uchodźców do Królestwa Polskiego. Prawdopodobnie to wówczas poetka i pisarka Kazimiera Iłłakowiczówna (1892–1983) poznała Barchwica i otrzymała od niego pozwolenie na wyjazd do Polski, z notatką „aktivistisch gesinnt” i słowami „No, trudno – pani ją dostanie”, o czym napisała w swoich wspomnieniach Ścieżka obok drogi (wyd. 2, Warszawa 1989, s. 6).

W tym okresie Barchwic zaangażował się także w tworzenie kolejnej instytucji pomocowej – Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Na posiedzeniu organizacyjnym w styczniu 1918 r. przedstawił zaakceptowany przez zebranych pod przewodnictwem sufragana mohylewskiego Jana Cieplaka (1857–1926) szkic ustawy (statutu) nowego stowarzyszenia. Tymczasem wprowadzane przez rządy bolszewickie zmiany zmusiły polskie organizacje pomocowe do zakończenia działalności. We wrześniu 1918 r. Barchwic złożył rezygnację z pełnienia obowiązków w CUR, opuścił Piotrogród i wyjechał do odradzającego się kraju.

Brak jego nazwiska w stołecznych księgach adresowych z lat 1905–1907. Nad Newą zamieszkiwał pod następującymi adresami: w narożnej eklektycznej kamienicy czynszowej przy ul. Mieszczanskoj [Мещанская ул.] (obecnie ul. Grażdanskaja [Гражданская ул.]) 27 (1908), na tej samej ulicy pod nr. 13 (1911), prosp. Wozniesienskim [Вознесенский пр.] 30 (1909–1910), następnie w przebudowanej przez Mariana Lalewicza (1876–1944) neorenesansowej narożnej kamienicy czynszowej D. W. Wyhowskiego przy prosp. Kamiennoostrowskim [Каменноостровский пр.] 9 m. 68 (1915–1917).

We wrześniu 1918 r. wraz z gronem profesorów Uniwersytetu Petersburskiego i Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej na czele z jej byłym rektorem ks. Idzim Radziszewskim (1871–1922) Barchwic przyjechał do Lublina. Celem tej grupy oraz przybyłych wówczas z Piotrogrodu F. Skąpskiego i finansisty Karola Jaroszyńskiego (1877–1929) było zorganizowanie w ojczyźnie katolickiej szkoły wyższej – Uniwersytetu Lubelskiego, od 1928 r. znanego pod nazwą Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL). Z uczelnią tą był formalnie związany od 7 października 1918 r. do czerwca 1920 r., pełniąc obowiązki jej sekretarza i dyrektora administracyjnego. Zgodnie z upoważnieniem rektora ks. I. Radziszewskiego do jego obowiązków należały kontakty w sprawach administracyjno-gospodarczych uniwersytetu z władzami rządowymi, miejskimi i organizacjami społecznymi, a także zaopatrzenie i wyposażenie budynków uniwersytetu. Wspólnie z historykiem prof. Stanisławem Smolką (1854–1924) i ks. Aleksandrem Wóycickim (1878–1954) działał w Komisji „Kroniki Uniwersyteckiej”. Pełnił również funkcję sekretarza w Radzie Towarzystwa popierania Ruchu Społecznego przy Uniwersytecie Lubelskim, w którego ramach występował często na spotkaniach publicznych. W styczniu 1919 r. przyczynił się do powołania w Lublinie Komitetu Obrony Wilna pod prezesurą byłego sybiraka Henryka Wiercieńskiego (1843–1923) i wszedł do jego Komitetu Wykonawczego. W jego imieniu organizował pomoc dla tego zniszczonego miasta i wielokrotnie zwracał się z apelami o wsparcie do społeczności lubelskiej. Wtedy też zaangażował się w działalność na terenie samego Wilna, do którego przeprowadził się w czerwcu 1919 r.

Po zajęciu Wilna w 1920 r. przez wojska bolszewickie wyjechał czasowo do Warszawy (1920–1921), gdzie został zatrudniony początkowo w charakterze referenta, później wiceprezesa, a potem kierownika Komitetu Przemysłowego przy Ministerstwie Spraw Wojskowych, którego prezesem był urodzony w Petersburgu Antoni Olszewski (1879–1942). Komitet ten został powołany do życia i był finansowany przez Centralny Związek Przemysłu. W latach 1921–1925 Barchwic prowadził nad Wilią działalność gospodarczą jako wiceprezes spółki handlowej Centrala Kresowa dla Handlu, Przemysłu i Rolnictwa, której prezesem był Karol Ernest Alojzy hr. Halka-Ledóchowski (1891–1971). Ta, dysponująca już po roku od założenia kapitałem 5 mln mk. Spółka, wydzierżawiła w roku 1922 na 15 lat założony w 1846 r. arcyksiążęcy Browar „Zamkowy” w Cieszynie. W 1924 r. Barchwic doprowadził do jego przekształcenia w spółkę akcyjną pod nazwą Zamkowe Zakłady Przemysłowe w Cieszynie S.A. i wszedł do jej pierwszej Rady Zawiadowczej.

Obok działalności gospodarczej intensywnie włączył się w życie społeczne Wilna. W 1919 r. od czerwca brał m.in. z aktorem Juliuszem Osterwą [1885–1947]), udział w pracach komisji działającej w ramach Komitetu Uroczystego Obchodu Otwarcia Uniwersytetu Wileńskiego (UW), powołanego w związku z otwarciem tej uczelni w październiku 1919 r. Związek z tą uczelnią podtrzymywał następnie poprzez zarejestrowane 25 czerwca 1921 r. Towarzystwo Przyjaciół Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w którym pełnił funkcję sekretarza. Na terenie Wileńszczyzny związał się ponadto z mającą „Zet-owski” rodowód Strażą Kresową (od września 1920 r. Towarzystwo Straży Kresowej [TSK]), powołaną 19 lutego 1918 r. w Lublinie w celu obrony Chełmszczyzny przed oddaniem jej Ukrainie na podstawie traktatu brzeskiego, co Polacy przyjęli jako czwarty rozbiór Polski. W TSK Barchwic był kolejno: kierownikiem Wydziału kulturalno-oświatowego, kierownikiem społeczno-gospodarczym okręgu Wileńskiego (1919), zastępcą szefa Straży inż. Teofila Szopy (1920). W czasie Zjazdu przedstawicieli Kół TSK i Związku Kółek Rolniczych (1921) wybrano go do Zarządu Okręgowego. Należał również do komitetu redakcyjnego „Gospodarza Wiejskiego” – wydawanego przez TSK organu prasowego Związku Kółek Rolniczych w Wilnie. Uczestniczył ponadto w powołaniu Centrali Towarzystw Rolniczo-Handlowych oraz Związku Kółek Rolniczych, którego został wiceprezesem (1919).

W 1919 r. był współorganizatorem Polskiej Macierzy Szkolnej Ziem Litewskich oraz powstałego 21 sierpnia tego roku Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej Ziemi Wileńskiej. W tym drugim odpowiadał za przygotowanie statutu oraz został członkiem Zarządu. Dwa lata później opublikował nad Wilią opatrzoną mottem ze Stanisława Szczepanowskiego (1846–1900) – „Człowiek dopiero jest człowiekiem, jeżeli żyje dla Idei” – Ideologię harcerstwa polskiego a starsze społeczeństwo, w której przedstawił rodakom wciąż słabo rozpropagowaną ideę harcerstwa.

W październiku 1922 r. został kandydatem do Senatu RP I kadencji z listy nr 6, utworzonego przez TSK Związku Rad Ludowych, reprezentując okręg wileński. Jak pisał z oburzeniem urodzony w Petersburgu redaktor i wydawca wileńskiego „Słowa” Stanisław Cat-Mackiewicz (1896–1966), Rady Ludowe uznały „niejakiego p. Barchwica” za lepszego kandydata od gen. Lucjana Żeligowskiego (1865–1947), „bohatera narodowego, który uratował Wilno od niewoli kowieńskiej [litewskiej]” („Słowo” 1922, nr 53, s. 1).

W czerwcu 1923 r. Barchwic przeprowadził się do Warszawy, ponieważ został tam wicedyrektorem Centrali Kresowej dla Handlu, Przemysłu i Rolnictwa i inspektorem jej oddziałów; nowe obowiązki wymagały jego obecności w siedzibie firmy. Wszedł tam również do Zarządu firmy Laboratorium Kosmetyczno-Perfumeryjne Wacław Kremky i [Wincenty] Matzka przy ul. Królewskiej 5, z kapitałem załadownym 300 mln marek polskich. W tym samym roku jesienią, włączył się w prace Tymczasowego Komitetu Głównego Patronatu Związku Polaków z Ameryki w Polsce. Według projektu statutu powstał on jako „Patronat Związku polaków z Ameryki w Polsce”, „w celu uregulowania reemigracji i opieki nad reemigrantami z Ameryki północnej, oraz nawiązania stałego kontaktu ze zorganizowaną polonią amerykańską” („Ameryka” 1923, nr 10, s. 5). W skład Komitetu wchodzili m.in. arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego Józef Teodorowicz (1864–1938), wojewoda warszawski, były petersburski adwokat Władysław Sołtan (1870–1943), prezydent miasta, architekt Władysław Jabłoński (1872–1952), senator i prawnik Ignacy Baliński (1862–1951), Adam Ludwik ks. Czartoryski (1872–1937), gen. Józef Haller (1873–1960), budowniczy Gdyni, absolwent Instytutu Inżynierów Komunikacji inż. budowy okrętów Julian Rummel (1878–1954), działacz „Zet-u” i POW Stefan Szwedowski (1891–1973) i były fligel-adiutant cesarza Mikołaja II i prezes Związku TG SP Adam Michał hr. Zamojski (1873–1940). Barchwic został wybrany do pięcioosobowego Prezydium tego Komitetu. W głośnym politycznym „Procesie Lednickiego” wystąpił w lutym 1923 r. jako świadek oskarżenia, wspierając A. Lednickiego, który wytoczył proces o oszczerstwo pisarzowi i publicyście Zygmuntowi Wasilewskiemu (1865–1948), byłemu redaktorowi naczelnemu piotrogrodzkiej „Sprawy Polskiej”, wówczas kierownikowi „Gazety Warszawskiej”.

Kiedy w maju 1924 r. powstał w Warszawie zaliczany do „centrum demokratycznego” Polski Związek Synarchiczny (w sierpniu 1928 r. przemianowany na Związek Synarchiczny), wszedł obok jego prezesa inż. Włodzimierza Tarło-Mazińskiego (1889–1967) i dyrektora zarządu głównego Mariana Pajora w skład jego władz jako sekretarz generalny w Radzie Naczelnej. Było to niewielkie ugrupowanie polityczne, znane głównie z działalności publicystycznej, głoszące, że optymalnym ustrojem dla Polski byłoby połączenie swobodnego rozwoju indywidualnego jednostek z prawicowymi zasadami jedności państwa i silnych rządów. Z działaczami Związku Synarchicznego pracował także w Zarządach: Towarzystwa Miłośników Wiedzy i Przyrody oraz Towarzystwa Szkół Pracy (TSP), które współpracowało z założonym przez pedagoga Kazimierza Jeżewskiego (1877–1948) Towarzystwem Gniazd Sierocych (TGS). W 1925 r. został delegatem Towarzystwa Miłośników Wiedzy i Przyrody w Zarządzie Ligi Obrony Moralności Publicznej, zrzeszającej ponad 50 organizacji społecznych, a ukonstytuowanej pod prezesurą adwokata Stanisława Kijeńskiego (1857–1939).

Należał też do Zarządu założonego w kwietniu tego samego roku warszawskiego Katolickiego Towarzystwa Wydawniczego sp. z.o.o. (KTW), w którym pełnił funkcję dyrektora. Posiadało ono własną księgarnię przy ul. Podwale 4 oraz publikowało tygodnik ilustrowany „Kronika Rodzinna”, a od roku 1926 także „Polski Rocznik Katolicki”. W gronie osób wspierających działania KTW, obok działaczy społecznych i posłów, takich jak ks. A. Wóycicki, czy absolwent prawa na Uniwersytecie Petersburskim Wacław Bitner (1893–1981), była m.in. pisarka Maria Rodziewiczówna (1864–1944). Natomiast w czerwcu 1925 r. Barchwic wszedł wraz z Adamem Szymańskim, Witoldem Zembrzuskim i Adamem Poszwińskim do Zarządu Społecznego Biura Prasowego w Warszawie (sp. z o.o.). Celem tej spółki było wydawanie pism periodycznych, broszur i książek.

27 stycznia 1925 r. wraz z wojewodą warszawskim Wł. Sołtanem oraz działaczem religijnym i filantropem Michałem hr. Sobańskim (1858–1934) Barchwic znalazł się w prezydium publicznego zgromadzenia zorganizowanego przez Towarzystwo Odrodzenia Narodowego. Był ponadto członkiem Rady Nadzorczej Towarzystwa Opieki Nad Sierotami Po Wojskowych. Współpracował w niej m.in. z gen. J. Hallerem, absolwentem 1. Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Petersburgu gen. Danielem Konarzewskim (1871–1935), absolwentem Wydz. Prawa Uniwersytetu Petersburskiego ppłk. dr. Tadeuszem Petrażyckim (1885–1940), dziekanem generalnym WP ks. Stanisławem Niewiarowskim (1879–1935) oraz przedsiębiorcą Henrykiem Fukierem (1886–1959).

Jako członek Rady Nadzorczej TGS wraz m.in. z pisarzem Władysławem Reymontem (1867–1925), gen. Władysławem Sikorskim (1881–1943) i Prezesem Izby Karnej Sądu Najwyższego Aleksandrem Mogilnickim (1875–1956) w 1926 r. Barchwic został członkiem założycielem Towarzystwa Wiosek Kościuszkowskich. Ciesząc się wsparciem Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego (1869–1963), TSP i TGS zakupiły w Ostrowiu nad Notecią budynek założonej w 1852 r. niemieckiej szkoły średniej Pedagogium Ostrau, w którym prowadziły w latach 1922–1928 Gimnazjum Męskie Humanistyczne.

Ze względu na zaangażowanie w opiekę nad tą placówką na kilka lat Barchwic związał się z Wielkopolską. Wespół z pisarzem i publicystą Kazimierzem Kalinowskim (pseud. Zbigniew Znicz, 1874–1940) oraz związanym z gimnazjum w Ostrowiu prof. Uniwersytetu Poznańskiego Tadeuszem Strumiłłą (1984–1958) założył w 1927 r. w Wieleniu nad Notecią Klub Inteligencji „Ognisko”, którego został gospodarzem. Z kolei razem z księgarzem Leonem Stępniewskim (1889–1971) przyczynił się w 1930 r. do powstania Poznańskiej Spółki Wydawniczej, spółki z.o.o. z kapitałem zakładowym 20 tys. złotych. Współpracował w niej, jako sekretarz komitetu redakcyjnego Podręcznej Encyklopedii Handlowej (Poznań 1931, t. 1–3), „jedynego w tym rodzaju wydawnictwa zbiorowego w Polsce Odrodzonej” („Kupiec. Świat Kupiecki” 1931, nr 27, s. 7) ze specjalistą od bankowości Franciszkiem Maciejewskim i dyrektorem poznańskiej Izby Przemysłowo-Handlowej dr. Stanisławem Waschko. Będąc jednocześnie dyrektorem Katolickiego Komitetu Prasowego Diecezji Włocławskiej, także w 1930 r. włączył się w Lidze Katolickiej w Kaliszu w wydawanie miesięcznika „Pochodnia Ligii Katolickiej”. Był tam również inicjatorem powstania tamtejszego Towarzystwa im. ks. Piotra Skargi (12 marca).

Lata 1932–1937 spędził ponownie w środowisku warszawskim, nadal energicznie działając jako społecznik w przestrzeni publicznej. W latach 1932–1933 był wicedyrektorem stołecznego Związku „Caritas”, a w latach 1933–1936 dyrektorem Związku Przeciwżebraczego. Jednocześnie udzielał się w Zarządzie Katolickiego Związku Męskiego Archidiecezji Warszawskiej (1932–1934). 25 sierpnia 1932 r. występował jako prelegent na uroczystym otwarciu kursów Akcji Katolickiej w Łucku. W 1936 r. minister przemysłu i handlu Antoni Olszewski (1879–1942) powołał go na kierownika sekretariatu Komisji do Zbadania Przedsiębiorstw Państwowych; była to tzw. Komisja antyetatystyczna, zainicjowana przez premiera RP Mariana Zyndram-Kościałkowskiego (1892–1946). Jej zadaniem było „Zbadanie przedsiębiorstw państwowych z punktu widzenia ich gospodarki, wpływu na budżet Państwa i wpływu ich na przedsiębiorczość prywatną; opracowanie wniosków do projektów i ustaw, rozporządzeń i zarządzeń, mających na celu: ograniczenie działalności przedsiębiorczej Państwa” (Sprawozdanie Komisji do zbadania stanu przedsiębiorstw państwowych, Warszawa 1939, s. IV, pkt 1). Sprawozdanie to zostało opublikowane dopiero pod wpływem nacisku kół gospodarczych, upublicznionego w ówczesnej prasie.

Pracę w tym gremium zakończył w kwietniu 1938 r., otrzymując podziękowanie od jego Prezydium „za w wysokim stopniu rozwiniętą inicjatywę, która przyczyniła się do osiągnięcia dodatkowych rezultatów badań Komisji” (LCVA: F.145, op. 2, b. 3, L. 9). Jeszcze w trakcie pracy w Ministerstwie Przemysłu i Handlu stał się jednym z inicjatorów powstania Katolickiego Stowarzyszenia Propagandy Filmowej w Polsce (1937) oraz organizatorem placówki do realizacji filmów pod nazwą Polska Wytwórnia Filmowa EOS sp. z o.o. Do jej zarządu, oprócz jego samego, weszli prawnik Stefan Pachnowski (1892–1943) i poseł Nikodem Hryckiewicz (1891–1976), który w latach 1915–1916 pracował w piotrogrodzkiej firmie budowlanej „Blanberg”. W 1936 r. był uczestnikiem zjazdu z okazji 50. rocznicy powstania ZET-u.

W maju 1938 r. powrócił do Wilna, gdzie podjął pracę w Izbie Przemysłowo-Handlowej jako sekretarz gospodarczy, a potem jako kierownik Referatu Finansowego (1939). Włączył się także w działalność społeczną: zasiadał w Komitecie Wykonawczym obchodów święta Zwycięstwa Żołnierza Polskiego, działał w zarządzie Kół Polskiego Białego Krzyża (1939), był w obsadzie personalnej Komisji Głównej Komisji Okręgowych i Obwodowych Wyborczych do Rady miejskiej miasta Wilna (1939), zasiadał wreszcie w zarządzie Polskiego Związku Zawodowego Pracowników Umysłowych (1939).

Był żonaty z Marią Strenger (1883–1952), córką Wilhelma i Elżbiety z domu Maszkiewicz. Żona aktywnie uczestniczyła w działalności organizowanej przez petersburskie stowarzyszenia społeczne. Po wybuchu I wojny światowej włączyła się w prace w Wydziale Pomocy Polakom obcym Poddanym i jako delegatka PTPOW wzięła (wraz z mężem) w 1916 r. udział w podróży na Syberię i daleki Wschód. Za swoją wyjątkową działalność społeczną była nominowana w 1935 r. do Złotego Krzyża Zasługi. Maria Barchwic została pochowana we Wrocławiu (cmentarz św. Maurycego, pole 2, rz. 7, gr. 30). Zapis tablicy nagrobnej wskazuje, że jest to miejsce spoczynku Jana i Marii Barchwiców. Jednak w dotychczas odtworzonych dokumentach znaleziono potwierdzenie zamieszkania i pochowania we Wrocławiu wyłącznie Marii Barchwic. Według niezweryfikowanych dotychczas przekazów Jan Barchwic zginął w latach czterdziestych na Wileńszczyźnie. Brak również wiadomości o potomstwie z tego małżeństwa.

Barchwic odznaczony był Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta (1929) – za zasługi na polu pracy społecznej i niepodległościowej, Medalem Niepodległości (1931) – za pracę niepodległościową w organizacjach politycznych i społecznych w Paryżu, Petersburgu i Wilnie oraz Złotym Krzyżem Zasługi (1935) – za zasługi w pracy społecznej, który nadano mu jako dyrektorowi Związku Przeciwżebraczego w Warszawie.


Bibliografia:
Encyklopedia 100-lecia KUL, red. E. Gigilewicz i in., Lublin 2018, t. 1, s. 29; Podręczna Encyklopedia Pedagogiczna, Lwów 1925, t. 2 (N-Ż), s. 401 (PMsz w Wilnie); Katalog rękopisów Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie, oprac. W. Szwarcówna, Cz. 3: Sygnatury 1729–2043, Lublin 1964, s. 62 (sygn. 1885); Uniwersytet Lubelski. Spis wykładów i instytucji uniwersyteckich. Półrocze zimowe 1918/ 1919, Lublin 1919, s. 30 (Komisja), s. 32 (sekretarz); J. Gierowska-Kałłaur, Straż Kresowa a Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich. Współdziałanie czy rywalizacja?, 1999, s. 51; taż, Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2009, t. 44, s. 47; Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, Wilno 1929, t. 2, s. 54; A. Miodowski, Działalność polityczno-wojskowa polskich kręgów proaktywistycznych w Rosji w okresie międzyrewolucyjnym (marzec–listopad 1917 r.), „Białostockie Teki Historyczne” 2010, t. 8, s.109; Rok. 1926. Społeczno-wychowawczy program T-wa Wiosek Kościuszkowskich, Warszawa 1926, s. 17; Т. М. Смирнова, Польские общества в Санкт-Петербурге: конец XIX – начало XX века, Санкт-Петербург 2013, s. 175, 179, 180, 181, 183; I. Spustek, Polacy w Piotrogrodzie 1914–1917, Warszawa 1966, s. 142, 162, 231; M. Wrzosek, Problem Wojska Polskiego w Rosji w latach 1917–1918, „Studia Podlaskie” 1995, nr 5, s. 190; K. Iłłakowiczówna, Ścieżka obok drogi, wyd. 2, Warszawa 1989, s. 6; Z. Wasilewski, Proces Lednickiego. Fragment z dziejów odbudowy Polski 1915–1924, Warszawa 1924, s. 336; „K.A.P. Polska Katolicka Agencja Prasowa” 1932, R. 6, nr 189, 20 sierpnia, s. 2; „Ameryka. Miesięcznik Ilustrowany” [Warszawa] 1923, nr 10 (listopad), s. 6 (Polska wobec wychodźctwa amerykańskiego); „Biesiada Literacka. Pismo literacko-polityczne ilustrowane” 1901, t. 51, nr 16 z 19 kwietnia, s. 315 (nekrolog ojca); „Biuletyn Polityczny” [Warszawa] 1927, nr 2–3, s. 681; „Dziennik Petersburski” 1913, nr 889, 10/23 marca, s. 1 (J. Barchwitz, W jedności siła), nr 902, 23 marca/5 kwietnia, s. 2 (Z. W., O „Dom Polski”), nr 936, 8/21 maja, s. 1 (W sprawie „Domu Polskiego”); „Dziennik Polski” [Piotrogród] 1917, nr 149, 17 lipca, s. 2 (odezwa), 1918, nr 3, 5/18 stycznia, s. 2 (Polskie T-wo Przyjaciół Dzieci); „Dziennik Poznański” 1927, nr 63, 18 marca, s. 5 (Klub Inteligencji, Wieleń), 1930, nr 144, 25 czerwca, s. 8 (Poznańska Spółka Wydawnicza); „Dziennik Urzędowy Województwa Poleskiego” 1922, nr 10, s. 2; „Dziennik Wileński” 1918, nr 109, 11 maja, s. 3 (Z Królestwa Polskiego), 1922, nr 129, 7 października, s. 2 (Przed wyborami); „Gazeta Grudziądzka” 1906, nr 115, 25 września, dodatek, s. 3 („Sokół” wileński); „Gazeta Polska” 1915, nr 13, 4/17 listopada, s. 2 (Posiedzenie Rady Zjazdów); „Goniec Częstochowski” 1915, nr 286, 26 listopada, s. 1 (Gimnazjum polskie Macierzy w Petersburgu); „Gospodarz Wileński” 1920, nr 1, s. 1 (komitet redakcyjny); „Kupiec. Świat Kupiecki” 1931, nr 27, 4 lipca, s. 7 (encyklopedia handlowa); „Kurjer Warszawski” 1898, nr 20, 20 stycznia, s. 5, 1900, nr 173, 25 czerwca, s. 3, 1910, nr 194 dod. poranny, 16 lipca, s. 3 (Zlot sokołów), 1924, nr 185, 3 lipca, s. 5 (Towarzystwo szkół pracy), 1925, nr 27, 27 stycznia, s. 9 (H., O moralną odbudowę Polski), 1932, nr 163, 14 czerwca, s. 12 (Zjazd Katolickich Stowarzyszeń Męskich), nr 240, 31 sierpnia, s. 5 (Łuck. Akcja katolicka); „Kurjer Wileński” 1939, nr 35, 4 lutego, s. 4 (Walne Zgromadzenie PBK), nr 88, 29 marca, s. 6 (Obsada personalna…); „Monitor Polski” 1929, nr 276 z 30 listopada, s. 2 (Polonia Restituta), 1931, nr 87 poz.137, t. 1, s. 2 (Medal Niepodległości); „Nauka Polska” [Warszawa] 1923, R. 4, s. 421 (Tow. Przyjaciół Uniw. St. Batorego w Wilnie); „Obwieszczenia Publiczne”, dod. do „Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości” 1925, nr 98 A, 9 grudnia, s. 30 (Katolickie Tow. Wydawnicze), 1927, nr 22 A, 16 marca, s. 24 (Społeczne Biuro Prasowe w Warszawie); „Polska Zachodnia” [Katowice] 1939, nr 153, 6 maja, s. 8 (Obrady Zjazdu Pracowników Umysłowych ZPZZ w Katowicach); „Polska Zbrojna” 1925, nr 189, 12 lipca, s. 5 (Tow. Opieki nad Sierotami po Wojskowych); „Postęp” [Poznań] 1925, nr 228, 10 marca, s. 4–5 (Liga Obrony Moralności Publicznej); „Powrót. Czasopismo Wzajemnej Pomocy Pracowników Polskich” [Piotrogród] 1917, nr 3, 15 lipca, s. 7; „Przegląd Oświatowy” [Poznań] 1920, R. 15, nr 1–12 (styczeń–grudzień), s. 42 (Praca oświatowa na Ziemiach Wschodnich); „Przewodnik Gimnastyczny «Sokół». Organ Związku Polskich Gimnastycznych Tow. Sokolich w Austryi” 1911, nr 2 (luty), s. 18 (Nasi poza związkami. „Sokół” w Petersburgu); „Przewodnik Gimnastyczny «Sokół». Organ Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”, 1929, nr 11, 1 czerwca, s. 117–118 (Sokół Polski w Petersburgu); „Słowo” [Wilno] 1922, nr 53, 3 października, s. 1 (Cat, Generał Żeligowski), 1938, nr 219, 12 sierpnia, s. 7 (Święto 15 sierpnia w Wilnie); „Wędrowiec” 1906, nr 25, s. 488 (J. O., Sokół polski nad Newą); „Wiadomości diecezjalne Podlaskie” 1925, nr 4–5, s.156 (Od katolickiego Towarzystwa Wydawniczego); „Wschód Polski” [Warszawa] 1921 nr 10–12, s. 644–646 (Zjazd przedstawicieli Kół T-wa Straży Kresowej w Wilnie); „Zarządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 11.11.1935 r.”, s. 4 (Złoty Krzyż Zasługi); „Ziemia Kaliska” 1930, nr 3 s. 106; „Ziemia Lubelska” 1919, „Ziemia Lubelska” 1919, nr 34, 22 stycznia, s. 2 (Na pomoc Litwie), nr 163, 11 kwietnia, s. 2 (Z Towarzystwa Popierania Ruchu Społecznego przy Uniwersytecie Lubelskim), nr 202, 8 maja, s. 2 (Dla Wilna), nr 258, 13 czerwca, s. 3–4 (dyskusja Spadek urodzeń…); „Ziemia Wileńska”, 1919, dod. „Poradnik Rolniczy”, nr 2, 21 września, s. 2 (Związek Kółek Rolniczych w Wilnie), nr 13, 7 sierpnia [września!], s. 6 (Polska Macierz Szkolna); Polski Kalendarz Piotrogrodzki na rok przestępny 1916. Rocznik ilustrowany informacyjno-historyczno-literacki, Piotrogród [1915], s. 23, 154; Wszechrosyjskie Towarzystwo Opieki nad jeńcami-słowianami, druk ulotny [Piotrogród] 1914, s. 1–8, tu s. 7; Archiwum Akt Nowych (AAN) w Warszawie: sygn. 2/2/0 (Gabinet Cywilny Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego w Warszawie. Sprawozdanie z działalności Komisji Likwidacyjnej do Spraw Królestwa Polskiego), s. 48, sygn. 2/2/0/1/93 (j. w. „Biuletyn Przedstawicielstwa Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego” 1918, nr 1, 4 sierpnia [Komunikat Centralnego Urzędu Reemigracyjnego nr 12 i Komunikat nr 13 z 24 lipca 1918 r.], nr 5, 29 września, s. 3 [Komunikat nr 40 z dnia 9 września 1918 r. O zmianach w składzie osobistym C.U.R]); Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie: sygn.1/227/0/1/87 (Akta personalne Barchwitza Stanisława, aplikanta w biurze naczelnika pow. warszawskiego); Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej Żuków powiat Pruszków (akt urodzenia, tu data ur. 1880); Centralne Archiwum Wojskowe (CAW) w Rembertowie: sygn.13.04.1933 (Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, Medal Niepodległości); Centralne Państwowe Archiwum Litwy (LCVA) w Wilnie: sygn. F.23, op. 1, b. 63, 1. 1, 12 a.p. 13 (Departament Spraw Wewnętrznych, Wydział Administracyjny. Rejestr zarejestrowanych stowarzyszeń i związków), L. 64, Ap. 6, b. 12651 (Księga meldunkowa mieszkańców domu N. 7 przy ul. Jagiellońskiej), L. 145, Ap. 2, b. 3, L. 2, 3, L. 9 (Izba Przemysłowo-Handlowa w Wilnie); Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu: sygn. 14698/II (Papiery Stanisława Marcelego Nałęcz-Dobrowolskiego/Marcelego Dobrowolskiego, dotyczące kinematografii w Polsce z lat 1936–1947). Autorka składa podziękowania za pomoc: p. Pawłowi Hreniakowi, twórcy programu „Ocalamy”, krewnemu Barchwica p. Janowi Szmidtowi z Poznania, prof. Joannie Gierowskiej-Kałłaur, dr hab. Irenie Wodzianowskiej, dr Beacie Nykiel, dr hab. Monice Tomkiewicz, dr Aleksandrowi Srebrakowskiemu, st. kustosz Dorocie Matysiak, prezesowi Waldemarowi Stopczyńskiemu, prof. dr. hab. Przemysławowi Waingertnerowi i Andrzejowi Gąsieńcowi.