30 maja br. z inicjatywy Instytutu Polskiego w Petersburgu odbył się wieczór poświęcony Polakom, którzy za działalność wymierzoną w Imperium Rosyjskie byli więzieni w Twierdzy Szlisselburskiej.

Spotkanie przyjęło formę dwugłosu historyków współtworzących Encyklopedię Polski Petersburg: prof. Hieronima Grali i dr. Mikołaja Banaszkiewicza. Obie prelekcje łączyły opowieść o słynnym miejscu odosobnienia z refleksją nad jego odbiciem w kulturze i pamięci. Prof. Grala przedstawił dzieje więzienia od czasów Piotra Wielkiego do upadku caratu w 1917 r., zarysował sylwetkę majora Waleriana Łukasińskiego (1786-1868) i zaprezentował opatrzone komentarzem fragmenty nakręconego w 1932 r. filmu Noc listopadowa (Księżna Łowicka). Dr Banaszkiewicz mówił z kolei o tradycji romantycznej jako rozsadniku dążeń niepodległościowych Polaków oraz o nieprzemijającej obecności doświadczenia szliselburskiego w polskiej pamięci zbiorowej.



Czytelnicy Encyklopedii mogą poznać on-line historię Szlisselburga i losy jego najsłynniejszych polskich skazańców, w tym powstańca styczniowego Bronisława Szwarce (1834-1904) i socjalisty Ludwika Waryńskiego (1856-1889). Osobom planującym odwiedzenie Szlisselburga warto przypomnieć, że w 1998 r. polscy więźniowie imperium zostali upamiętnieni ufundowaną przez Radę Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa w Warszawie dwujęzyczną tablicą wmurowaną naprzeciwko tzw. „sekretnego domu”, gdzie przez lata przetrzymywany był W. Łukasiński.