Театральная пл., nr 3 [Tieatralnaja pł. nr 3]

Petersburskie Konserwatorium Cesarskie [Санкт-Петербургская императорская консерватория]. Obecnie Petersburskie Państwowe Konserwatorium im. N. A. Rimskiego-Korsakowa [Санкт-Петербургская государственная консерватория имени Н. А. Римского-Корсакова].

W maju 1859 r. z inicjatywy pianisty, kompozytora i dyrygenta Antona G. Rubinsteina (1829–1894) założono w Petersburgu Rosyjskie Towarzystwo Muzyczne. Niebawem z działających przy nim klas powstało Konserwatorium Petersburskie, którego inauguracja nastąpiła 8/20 września 1862 r. Ta najstarsza rosyjska uczelnia muzyczna kilkakrotnie zmieniała lokalizację, w końcu w latach 1891–1896 zbudowano dla niej neorenesansowy gmach na pl. Teatralnym według projektu inżyniera cywilnego i architekta Władimira W. Nikoli (1852–1901). Stanął on w miejscu zburzonego Teatru Wielkiego (Kamiennego), w którego obrysie architekt pomieścił klasy konserwatorium dla ok. 650 studentów i małą salę koncertową, a na pozyskanej obok działce dobudował dużą salę koncertową, łącząc całość w jeden gmach. Główna fasada konserwatorium wychodziła na ul. Oficerską (obecnie ul. Dekabrystów), a dużej sali koncertowej na ul. Targową (obecnie ul. Sojuza Pieczatnikow). W 1912 r. przedstawiciel moskiewskiego modernizmu architekt Traugott J. Brandt (1873–1942) przebudował fasadę dużej sali koncertowej oraz wnętrza budynku.

Nauka w petersburskim konserwatorium trwała 10 lat, dając średnie i wyższe wykształcenie w śpiewie, grze na instrumentach, kompozycji oraz teorii i historii muzyki. Środki na jego utrzymanie pochodziły z darowizn, zbiórek oraz subsydium z kancelarii carskiej. W latach 70. XIX w. ukształtowały się tu dwie słynne szkoły kompozytorska Nikołaja A. Rimskiego-Korsakowa (1844–1908) i skrzypcowa Węgra Leopolda Auera (1845–1930). Wśród absolwentów uczelni byli m.in. kompozytorzy Piotr I. Czajkowski (1840–1893), Siergiej S. Prokofiew (1891–1953) i podkreślający swe polskie pochodzenie Dymitr D. Szostakowicz (1906–1975). W gronie pierwszych profesorów konserwatorium znaleźli się także polscy muzycy: skrzypek wirtuoz i kompozytor Henryk Wieniawski (1835–1880) oraz pianista Teodor Leszetycki (1830–1915). Następcą Auera został współpracownik wybitnego kompozytora Karola Szymanowskiego (1882–1937) skrzypek Paweł Kochański (1887–1934), zatrudniony przez zasłużonego dyrektora uczelni w latach 1905–1928 Aleksandra K. Głazunowa (1865–1936). W gronie polskich absolwentów petersburskiego konserwatorium wymienić można: kompozytora, skrzypka wirtuoza i dyrygenta Konstantego Górskiego (1859–1924), kompozytora i pedagoga Romana Statkowskiego (1859–1925), kompozytora i dyrygenta Witolda Maliszewskiego (1873–1939) oraz dyrygenta, skrzypka i kompozytora Emila Młynarskiego (1870–1935), który w latach 1889–1890 był koncertmistrzem Cesarskiego Towarzystwa Muzycznego. Od roku 1923 przy konserwatorium działa teatr opery i baletu, który dwukrotnie, w roku 1948 i 1954, wystawił Halkę Stanisława Moniuszki (1819–1872). Uczelnia posiada również unikatowy zbiór nut oraz archiwum rękopisów wielkich muzyków. Po obu stronach jej gmachu stoją pomniki kompozytorów: Michaiła I. Glinki (1804–1857), wybudowany w 1906 r., i patrona uczelni Nikołaja A. Rimskiego-Korsakowa z roku 1952.

Na gmachu konserwatorium odsłonięto 6 października 2005 r. dedykowaną Henrykowi Wieniawskiemu tablicę: „1835–1880 / Henryk Wieniawski / Profesor Konserwatorium / od 1862 do 1868. Wielkiemu polskiemu muzykowi rodacy” (autor G. D. Jastrienbieniecki), którą ufundowali pracownicy Konsulatu Generalnego i Instytutu Polskiego w Petersburgu Hieronim Grala i Beata Turska. Obok 15 marca 2010 r. stanęło wykonane w Polsce popiersie Fryderyka Chopina, podarowane uczelni przez Konsulat Generalny RP. Z tej okazji wykonano wówczas etiudę f-moll Chopina pt. Tęsknota w odkrytej w Oddziale Rękopisów Konserwatorium aranżacji T. Leszetyckiego.