Trojgo Jan / Тройго Ян Янович (Иван Иванович) (1881–1932), ksiądz katolicki, działacz społeczny, Sługa Boży.

Urodził się 12/29 grudnia 1881 r. we wsi Progalino [Прогалино] koło Romanówki w pow. sokólskim gub. grodzieńskiej, w parafii Dąbrowa (obecnie Dąbrowa Białostocka), w rodzinie chłopskiej.

Po otrzymaniu w domu podstawowego wykształcenia od 1892 r. kontynuował naukę w gimnazjum męskim w Grodnie. Następnie w 1900 r. rozpoczął kształcenie w Rzymskokatolickim Seminarium Duchownym (RzSD) w Petersburgu. Po czwartym roku seminarium został skierowany na dalsze studia w Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej. Tę ostatnią ukończył w 1908 r., otrzymując 28 maja stopień magistra teologii za prace: Metropolita Kiioviensis et eius merita in unione Ecclesiarum [Metropolita kijowski i jego zasługi dla jedności Kościoła] oraz О романе Ф. М. Достоевского „Преступление и наказание” [O powieści Fiodora M. Dostojewskiego [1821–1881] „Zbrodnia i Kara”]. 10 sierpnia 1906 r. przyjął w Wilnie święcenia kapłańskie z rąk bp. Edwarda Roppa (1851–1939). W sierpniu 1908 r. otrzymał nominację na katechetę szkół średnich w Mohylowie. W lipcu 1910 r. został przeniesiony do Petersburga, gdzie był profesorem liturgiki i bibliotekarzem RzSD. W 1913 i 1914 r. w związku z pogorszeniem się stanu zdrowia wyjeżdżał na leczenie za granicę. Prawdopodobnie z przyczyn zdrowotnych we wrześniu 1914 r. został przeniesiony do pracy w kancelarii metropolity mohylewskiego. Był członkiem Rady Administracyjnej kurii, Sądu Biskupiego oraz przewodniczącym rady gospodarczej Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego.

W latach 1916–1918 Trojgo nauczał religii w piotrogrodzkich żeńskich gimnazjach: Aleksandrowskim, Jekatierinińskim, Łazariewej i Marinskim. Był ponadto członkiem zarządu Piotrogrodzkiego Rzymskokatolickiego Towarzystwa Ochrony Kobiet. Od marca 1917 r. pełnił obowiązki kapelana w kilku schroniskach dla rannych żołnierzy na terenie miasta (przy ul. Mochowej [Моховaя ул.] 10, zaułku Demidowskim [Демидов пер.] (obecnie zaułek Griwcowa [Гривцова пер.]) 18, przy ul. Gorochowej [Гороховaя ул.] 57 m. 81. Udzielał się też jako redaktor w katolickich czasopismach, m.in. współpracował z ukazującym się od lutego 1914 r. tygodnikiem „Pod Znakiem Krzyża”. Od stycznia 1915 r. pełnił też obowiązki wydawcy ukazującego się od grudnia 1914 r. dwutygodnika „Życie Kościelne”. Od numeru 14–15 z 31 lipca/13 sierpnia 1916 r., zajmował w nim fotel redaktorski po ks. Zygmuncie Łozińskim (1870–1932), od 1917 r. biskupie mińskim.

Po rewolucji październikowej 1917 r. kontynuował pracę w zarządzie konsystorza, będąc od 1919 r. do marca 1923 r. jego sekretarzem, a jak również członkiem Rady Administracyjnej oraz przewodniczącym Rady Gospodarczej. W latach 1918–1920 brał udział w zebraniach duchowieństwa petersburskiego. Po aresztowaniach księży został we wrześniu 1918 r. delegowany do niesienia posługi sakramentalnej na terenie miasta oraz w miejscowości Strugi Białe (obecnie Струги Красные) w gub. pskowskiej. Po areszcie w 1919 r. abp. E. Roppa utrzymywał z nim kontakt listowny. Był też kilkakrotnie delegowany do rozstrzygania trudnych sporów między parafiami a władzami cywilnymi na terenie miasta, dotyczących m.in. zamknięcia świątyń. Arcybiskup mohylewski Jan Cieplak (1857–1926) mianował go również profesorem RzSD (31 grudnia 1921 – 1 grudnia 1922). W Petersburgu/Piotrogrodzie mieszkał najpierw (1911–1915) w budynku RzSD przy ul. 1. Roty [1-я Poта] (obecnie ul. 1. Krasnoarmiejskaja [1-я Красноармейская ул.]) 11, a następnie (1916–1917) w gmachu Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego przy nab. Fontanki [Фонтанки p. наб.] 118.

10 marca 1923 r. Trojgo został aresztowany w Moskwie w ramach grupowej sprawy czternastu katolickich księży na czele z abp. J. Cieplakiem. W trakcie pokazowego procesu w dniach 21–25 marca tego roku skazany został na trzy lata więzienia. Wyrok odbywał w więzieniu Sokolniczeskim [Сокольническaя тюрьмa] w Moskwie. Wolność odzyskał w styczniu 1925 r. Powrócił wówczas do Leningradu, gdzie przez ok. dwa lata pełnił obowiązki proboszcza parafii kościoła św. Stanisława oraz stałego członka zarządu arcybiskupstwa.

W nocy z 14 na 15 stycznia 1927 r. Trojgo został w Leningradzie ponownie aresztowany wspólnie z księżmi: Pawłem Chomiczem (1893–1942), od 1923 r. proboszczem parafii pw. św. Kazimierza, Dominikiem Iwanowem-Stołbińskim (1883 – po 1932), i Antonim Wasilewskim (1868–1928), rektorem konspiracyjnego seminarium duchownego, pod zarzutem „pozostawania w związku przestępczym z księżmi i przedstawicielami polskich władz oraz nauczania dzieci w duchu religijnym”. 18 lipca tego roku wyrokiem Pełnomocnego Przedstawiciela Kolegium Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego (OGPU [Объединенное государственное политическое управление]) w Leningradzkim Okręgu Wojskowym skazany został z art. 58/10 i 122 Kodeksu Karnego na pięć lat łagru i wysłany do obozu pracy przymusowej na wyspach Sołowieckich [Соловецкий лагерь особого назначения] na Morzu Białym, dokąd dotarł 30 lipca 1927 r. W czerwcu 1929 r. przeniesiono go do obozu koncentracyjnego na wyspę Anzer, gdzie przebywało wówczas 32 duchownych katolickich. Na wyspie, według wspomnień więźniów, wraz z ks. P. Chomiczem i Donatem Nowickim (1893–1971) tworzył radę „komuny kapłanów”, która organizowała msze, zebrania i debaty.

Po zakończeniu kary oczekiwał na zwolnienie z obozu, jednak 5 lipca 1932 r. został ponownie aresztowany w związku ze sprawą katolickich księży, oskarżanych o stworzenie stowarzyszenia prowadzącego antysowiecką agitację, odprawiającego tajne nabożeństwa oraz utrzymującego nielegalne kontakty w celu przekazywania za granicę informacji o położeniu katolików w SSSR. W trakcie pobytu na wyspie w szczególny sposób znęcano się nad nim, nakłaniając do rezygnacji z kapłaństwa i wiary. Na przesłuchaniach twierdził jednak, że dla swoich przekonań jest gotów poświęcić życie. Już przed aresztowaniem był poważnie chory, a stan jego zdrowia pogorszył się znacznie w trakcie odbywania kary. Odizolowany od innych kapłanów, pod wpływem wyczerpania popadł w ciężki rozstrój nerwowy, co spowodowało przewiezienie go 22 lipca 1932 r. do leningradzkiego więzienia Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych (NKWD [Народный комиссариат внутренних дел]). Zmarł w szpitalu więziennym nocą z 10 na 11 sierpnia 1932 r. na skutek wylewu. Chcąc uniknąć rozgłosu władze OGPU pochowały go potajemnie na leningradzkim cmentarzu Prieobrażenskim [Преображенскоe кладбище] (obecnie cmentarz Pamięci Ofiar 9 Stycznia) pod nazwiskiem Piotra Siemionowicza Sałamachina [Петр Семенович Саламахин]. Mogiły nie udało się zlokalizować. 31 maja 2003 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny ks. Trojgi.

(przekł. oryginalnego hasła Beata Nykiel z udziałem Ireny Wodzianowskiej)
Hasło po redakcji MCK, wersja oryginalna patrz: www.polskipetersburg.ru

Bibliografia:
Л. Маракоў, Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі 1917–1964, Мінск 2009, s. 189, 404–405, 692, 695; Б. Чаплицкий, И. Осипова, Книга памяти. Мартиролог Католической церкви в СССР, Мocква 2000, s. 167, 168; R. Dzwonkowski, Losy duchowieństwa katolickiego w ZSRR. 1917–1939. Martyrologium, Lublin 1998, s. 488, 489 (bibliografia); Санкт-Петербургский мартиролог, Санкт-Петербург 2002, s. 302, 303; R. Dzwonkowski, Kościół katolicki w ZSSR, 1917–1939. Zarys historii, Lublin 1997, s. 488, 489; T. Madala, Polscy księża katoliccy w więzieniach i łagrach sowieckich od 1918 r., Lublin 1996, s. 158, 159; И. И. Осипова, „В язвах своих сокрой меня…”. Гонения на Католическую Церковь в СССР, Мocква 1996, s. 203, 204; М. В. Шкаровский, Н. Ю. Черепенина, А. К. Шикер, Римско-Католическая Церковь на Северо-Западе России в 1917–1945 гг., Санкт-Петербург 1998, s. 239–240; Архив Управления Федеральной службы безопасности Российской Федерации по Архангельской области (AFSBArch.) w Archangielsku: Spr. П-13721 (materiały o pobycie Trojgo w łagrze); Центральный архив Федеральной службы безопасности Российской Федерации (CAFSB) w Moskwie: Spr. 590614 (sprawa śledcza); Государственный архив Российской Федерации (GARF) w Moskwie: F. 8406, op. 2, spr. 4825 (materiały o pobycie Trojgo w łagrze).