Kłopotowski Bolesław Hieronim / Клопотовский Болеслав Иероним (1848–1903), biskup łucko-żytomierski, arcybiskup mohylewski, profesor i rektor Akademii Duchownej (AD).

Urodził się 13 marca 1848 r. w rodzinie szlacheckiej w rodzinnym majątku Hołowczyce koło Szarogrodu w gub. podolskiej (obecnie Ukraina). Był synem Jana. Do 1862 r. uczył się w powiatowej szkole szlacheckiej w Złotopolu, a następnie od września 1862 do marca 1863 r. w 2. gimnazjum w Kijowie. W 1865 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Żytomierzu, a po czterech latach został wysłany do AD, gdzie kształcił się w latach 1869–1873. Uczelnię ukończył ze stopniem magistra po obronie 20 czerwca 1873 r. prac: De Precibus Hebraeorum [Modlitwy żydowskie] oraz О достоверности Евангелической истории [O wiarygodności historii Ewangelii]. Rok wcześniej otrzymał święcenia kapłańskie. Po studiach powrócił do swej diecezji i pracował jako wikariusz przy kościele seminaryjnym oraz jako profesor Seminarium Duchownego w Żytomierzu do jego zamknięcia w 1876 r. Wykładał kolejno łacinę, teologię moralną i historię Kościoła (od 1874 r.). W roku 1876 był również p.o. inspektora seminarium (wrzesień–listopad). Od czerwca 1876 r. pełnił także obowiązki kapelana zakładów charytatywnych i sierocińca w Żytomierzu.

W grudniu 1877 r. Kłopotowski powołany został na profesora prawa kanonicznego i historii Kościoła w AD, które to przedmioty wykładał do 1890 r., tymczasowo prowadząc zajęcia także z patrologii. W 1877 r. objął katedrę historii Kościoła (do 1897 r.). W tym okresie wykładał dzieje chrześcijaństwa, opierając się na własnym skrypcie, a później na litografowanym podręczniku Compendium historiae ecclesiasticae [Krótka historia Kościoła] (Petersburg 1884, t. 1–3). Podręcznik ten, według oceny ks. prof. B. Kumora, „ujęty sucho, niemal kronikarsko”, został oparty na Historiae ecclesiasticae compendium G. Henry’ego Woutersa (1802–1872) z 1863 r. „Wykład historii Kościoła autor kończył na rewolucji francuskiej, której już nie uwzględniał, a dziejom Kościoła w Polsce poświęcił bardzo mało miejsca” (B. Kumor, Nauczanie historii Kościoła, s. 369). Wykłady zaś były prowadzone w sposób żywy i barwny, a studenci wspominali je też jako serdeczne i starannie przygotowane: „ponieważ był bardzo wymagający i musieliśmy notować to, co mówił, lekcje jego były bardzo uciążliwe i wiele nam czasu zabierały, a pomimo to, gdy się go słuchało, zapominało się o wszystkim, gdy zaś głos dzwonka zwiastował koniec godziny, powstawało w człowieku przykre uczucie, dające się wyrazić słowem «szkoda»” (K. Dębiński, Z przeżytych chwil, cz. 1, k. 102). Poza tym, będąc także bibliotekarzem, Kłopotowski z chęcią pokazywał alumnom źródła i doradzał przy wyborze lektur, zachęcał studentów do pracy naukowej, był inicjatorem rozmaitych kółek naukowych. W 1885 r. za opracowanie historii Kościoła pierwszych siedmiu wieków, wspomnianego Compendium… otrzymał w AD tytuł doktora prawa kanonicznego. Podręcznik ten był chętnie wykorzystywany; „Dzięki temu, że w seminariach Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego wykładali również uczniowie ks. Kłopotowskiego, jego «Compendium» było bardzo popularne” (B. Kumor, Nauczanie historii Kościoła, s. 365).

W AD Kłopotowski pełnił też obowiązki prefekta, bibliotekarza (styczeń 1880 – sierpień 1884) i ojca duchownego (sierpień 1878 – sierpień 1884). Od sierpnia 1884 r. do września 1897 r. był inspektorem, a po deportacji bp. Franciszka Albina Symona (1841–1918) do Odessy tymczasowo rektorem uczelni do 24 listopada 1897 r. Ówczesny student, późniejszy kanonik ołycki, ks. Feliks Sznarbachowski (1876–1931) charakteryzuje go jako osobę, która wywierała „zbawienny wpływ na młodzież akademicką swymi konferencjami o ideałach i świętych zadaniach kapłaństwa, które, odznaczając się wielką praktycznością, uwydatniały zarazem głębszą znajomość ascetyki i mistyki chrześcijańskiej […]. Jako inspektor dawał z siebie przykład gorliwości i punktualności, a przykrości spowodowane przestrzeganiem porządku osładzał sercem i czułością” (F. Sznarbachowski, Początek i dzieje rzymsko-katolickiej Djecezji Łucko-Żytomierskiej, obecnie Łuckiej, w zarysie, Warszawa 1926, s. 160).

W trakcie wakacji Kłopotowski niejednokrotnie wyjeżdżał za granicę w celu studiów badawczych w bibliotekach oraz do rodzimej diecezji, odwiedzał przyjaciół. Nie zawsze uzyskiwał zezwolenia władz na pobyt w danej miejscowości, dlatego żandarmeria donosiła m.in. o odwiedzeniu przez niego Jasnej Góry w 1881 r. czy kilkudniowym pobycie w Gródku Podolskim (obecnie Ukraina), za co kilkakrotnie był upominany. Pod koniec 1897 r. po nominacji (2 sierpnia) na biskupa sufragana żytomierskiego oraz tytularnego Eleutheropolis i przyjęciu sakry biskupiej w kościele św. Katarzyny opuścił AD i Petersburg. Od 14 czerwca 1898 r. był wikariuszem kapitulnym po śmierci ówczesnego ordynariusza Cyryla Lubowidzkiego (1823–1898), a 14 grudnia 1899 r. został biskupem ordynariuszem łucko-żytomierskim oraz administratorem apostolskim diecezji kamienieckiej.

Po czterech latach wrócił do Petersburga, przeniesiony na arcybiskupstwo mohylewskie. Rządy objął 23 czerwca 1901 r. Jako metropolita przychylnie odnosił się do swej Alma Mater. „Troszczył się o wychowanie dobrego kleru tak w Akademii jak i seminarium. Proboszczom nakazał katechizować dzieci i staranie je przygotowywać do I spowiedzi i Komunii św. Określił dokładnie porządek majowego nabożeństwa, ustalił taksę stypendium mszalnego” (J. Wasilewski, Arcybiskupi i Administratorowie Archidiecezji Mohylewskiej, Pińsk 1930, s. 134). Wprowadził w życie umowę między Stolicą Apostolską a rządem odnośnie języka w nabożeństwach dodatkowych, przywracając łacinę oraz nauczanie katechizmu w języku, którego używali wierni w danej parafii. W diecezji mińskiej obsadził wakujące od lat parafie. W latach 1901–1903 był także przewodniczącym petersburskiego Rzymskokatolickiego Kolegium Duchownego.

Kłopotowski był też autorem licznych artykułów popularyzujących problematykę religijną, drukowanych w „Przeglądzie Katolickim” i Encyklopedii Kościelnej. Swój majątek Stołypino w gub. nowogrodzkiej zapisał dla seminarium petersburskiego, z przeznaczeniem na wakacje dla wykładowców i kleryków.
Zmarł 11/24 lutego 1903 r. w Petersburgu, pochowany 28 lutego tegoż roku na rzymskokatolickim cmentarzu Wyborskim, w krypcie kościoła pw. Nawiedzenia św. Elżbiety (mogiła się nie zachowała).
Za zasługi otrzymał Złoty Krzyż (kwiecień 1881), Order św. Stanisława 3 kl. (maj 1883).



Bibliografia:
A. Petrani, Kłopotowski Bolesław, w: Słownik polskich teologów katolickich, t. 2, s. 294–295 (wykaz publikacji); M. Żywczyński, Kłopotowski Bolesław Hieronim, w: Polski słownik biograficzny, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, t. 13, s. 68–69 (bibliografia); A. Fajęcki, Biskupi z naszej Almy. Katalog biskupów spośród b. wychowanków Rz[ymsko]-katolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu od 1842 do 1918, „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy” 1938, nr 27, z. 2, s. 8; B. Kumor, Nauczanie historii Kościoła. Okres od roku 1815 do 1973, w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, red. M. Rechowicz, Lublin 1977, t. 3, cz. 1, s. 365–370; K. R. Prokop, Sylwetki biskupów łuckich, Biały Dunajec–Ostróg 2001, s. 189–191; F. Sznarbachowski, Początek i dzieje rzymsko-katolickiej Djecezji Łucko-Żytomierskiej, obecnie Łuckiej, w zarysie, Warszawa 1926, s. 158–160; J. Wasilewski, Arcybiskupi i Administratorowie Archidiecezji Mohylewskiej, Pińsk 1930, s. 130–134; I. Wodzianowska, Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu, 1842–1918, Lublin 2007; Archiwum oo. Pijarów w Krakowie: K. Dębiński, Z przeżytych chwil, cz. I, k. 101–102; Российский Государственный Исторический Архив (РГИА) w St. Petersburgu: F. 821 (Dep. ds. religijnych obcych wyznań), оp. 125, d. 397–399, 420–422, 424, 445 (nominacje i przebieg pracy w AD).