Baudouin de Courtenay Zofia / Бодуэн де Куртенэ Софья Ивановна (1887–1967), malarka.
Urodziła się 2 stycznia 1887 r. w Dorpacie (obecnie Tartu, Estonia).

Była córką wybitnego językoznawcy Jana Niecisława Baudouina de Courtenay (1845–1929), wówczas profesora miejscowego uniwersytetu, i jego drugiej żony historyczki Romualdy z Bagnickich (1857–1935). Młodość spędziła w Petersburgu, dokąd w 1900 r. rodzina przeniosła się w związku z zatrudnieniem ojca na stanowisku profesora tamtejszego uniwersytetu. Uczyła się w szkole rysunkowej petersburskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych [Императорское общество поощрения художеств] u Jana Ciąglińskiego (1858–1913). W 1906 r. wyjechała najpierw do Monachium, gdzie kształciła się w Szkole Sztuk i Rzemiosł Wilhelma Siegfrieda von Debschitza (1871–1948) oraz w pracowni Heinricha Heidnera (1876–1974), a następnie do Paryża. Uczęszczała tam do Académie Ranson, pobierała także lekcje u Pierre’a Cécile’a Puvisa de Chavannes’a (1824–1898).

Pod koniec 1909 r. wróciła do Petersburga, gdzie przyłączyła się do artystów tworzących „artystyczno-psychologiczną” grupę Trieugolnik [Треугольник; Trójkąt], na której czele stał Nikołaj I. Kulbin (1868–1917), należała też do grupy Sojuz Mołodioży [Союз молодёжи, Związek Młodzieży]. Uczestniczyła w jej wystawach w latach 1910 i 1911, brała udział w przygotowywaniu organizowanych przez grupę wieczorów teatralnych Choromnyje diejstwa [Хоромные действа, Przedstawienia domowe]. Swoje prace pokazywała także w latach 1912–1918 w Salonie artystycznym pierwszej w Rosji właścicielki profesjonalnej galerii Nadieżdy E. Dobyczyny (1884–1950) i na wystawie Współczesne rosyjskie portrety kobiece [Современный русский женский портрет] (1910). Wzięła również udział w wystawie grupy artystycznej Bubnowyj Walet [Бубновый валет, Walet Karo] w Moskwie (1910). Lata I wojny światowej (1914–1918) spędziła przeważnie w Petersburgu; z powodu gruźlicy przebywała także w sanatoriach na terenie Finlandii. W 1917 r. zorganizowała obszerny pokaz swych prac (80 obrazów) w Helsinkach, zyskując uznanie miejscowej krytyki. Dzieła Baudouin de Courtenay z okresu petersburskiego były stylistycznie bliskie neoprymityzmowi. Widać w nich inspirację kulturą i sztuką Dalekiego Wschodu (praca Lakshmi, hinduska bogini piękna prezentowana na pierwszej wystawie Związku Młodzieży), malarstwem włoskich i niderlandzkich „prymitywów” (Konie z drugiej wystawy tegoż stowarzyszenia) czy też twórczością naiwną (Scena w karczmie prezentowana również w 1911 r.). W tym czasie artystka zainteresowała się także sztuką bizantyjską, co zbliżyło ją do kręgu twórcy szkoły neobizantyjskiej ukraińskiego malarza Mychaiły L. Bojczuka (1882–1937).

W 1918 r. przeniosła się do odrodzonej Polski i wraz z ojcem zamieszkała w Warszawie. Skupiła wokół siebie grono artystów zainteresowanych malarstwem monumentalnym, m.in. Eleonorę Plutyńską (1886–1969) i Helenę Schrammównę (1879–1942). Swoje prace pokazywała w latach 1924 i 1927 w Salonie Czesława Garlińskiego (1878–1954). Zajmowała się również projektowaniem polichromii i witraży kościelnych, a także restauracją malowideł ściennych w świątyniach. Po II wojnie światowej trudniła się dydaktyką, wykonywała też liczne religijne malowidła ścienne i witraże utrzymane w neobizantyjskiej stylistyce.

Zmarła 28 marca 1967 r. w Częstochowie. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 21, rz. 4, m. 27, 28).



Bibliografia:
И. В. Обухова-Зелинская, Д. Я. Северюхин, Бодуэн де Куртенэ Софья Ивановна (http://www.artrz.ru/authors/1805212230/1805275658.html - dostęp: 13 XII 2014); J. Howard, The Union of Youth. An artists’ society of the Russian avant-garde, Manchester–New York 1992; А. В. Крусанов, Русский авангард: 1907–1932 (Исторический обзор), t. 1, Боевое десятилетие, Москва 2010, z. 1–2; I. Luba, Dialog nowoczesności z tradycją. Malarstwo polskie dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 2004, s. 78–91; W. Smoleń, Twórczość malarska Zofii Baudouin de Courtenay, „Roczniki Humanistyczne” 1969, t. 17, z. 5, s. 33–45; Волдемар Матвей и „Союз молодёжи”. Сбoрник cтатей, oтв. ред. Г. Ф. Коваленко, Москва 2005.